ايمني خانواده شما تنها مسئوليت شما نيست. اين كار يكي از بزرگترين اولويت هاي شما در زندگي است. با توجه به تحقيقات انجام شده، آب آشاميدني در هر سال 1.1 ميليون نفر را دچار مريضي ميكند.
شما هميشه بايد اطمينان حاصل كنيد كه اعضاي خانواده شما از خطرات بهداشتي مختلف در امان هستند و آنها بخشي از اين آمار نباشند. خطرات ممكن است از منابع مختلف به وجود آيند، بنابراين شما بايد هميشه مراقب باشيد. همانطور كه براي محافظت از خانواده خود تلاش مي كنيد، بايد بدانيد كه بسياري از اين خطرات جدي ، هر روز به داخل خانه شما نفوذ مي كنند آن هم از طريق شير آب منزلتان. در اين مقاله سعي داريم به بررسي 20 علت مهم تصفيه آب آشاميدني بپردازيم
آب پاكيزه اصلي ترين نياز انسان است
دسترسي به آب تميز در هر خانواده اي حياتي است. همه ما به آب براي نوشيدن، پخت و پز و ديگر اهداف مانند حمام كردن، مسواك زدن و شستشو نياز داريم. آب پاك نه تنها زندگي را راحت تر مي كند بلكه از سلامتي انسان نيز محافظت مي كند.
البته، اين حقيقت نيز وجود دارد كه نمي توان هميشه به پاكيزه بودن آب آشاميدني خود اطمينان كنيد.
ممكن است اب ظاهر تميز داشته باشد، اما در نظر داشته باشيد كه آب شرب از طريق خط لوله به طرف خانه منتقل مي شود.
اين آب ممكن است در معرض آلاينده هاي زيادي باشد. ممكن است حاوي باكتري، كلر، تركيبات فلوريد، سرب، جيوه، آفت كش ها و ذرات زباله باشد. اگرچه در طول فرآيند آب ضد عفوني و پاك مي شود، اما هنوز نمي توانيد تضمين كنيد كه 100٪ امن باشد.
مصرف آب آلوده مي تواند منجر به مسائل جدي بهداشتي شود و گاهي اوقات ممكن است كشنده باشد. در واقع، آمار به ما مي گويد كه وبا، عفونت كولي و ساير بيماريهاي در آب منتقل مي شود ، و سالانه زندگي حدود 1.5 ميليون نفر را تحت تاثير خود قرار مي دهد. اين يك خطر واقعي است، اما خبر خوب اين است كه شما مي توانيد با انجام راه كارهايي سلامت را به خود و خانواده خود هديه دهيد.
بنابراين، گزينه هاي موجود براي پاكيزه كردن آب چيست؟
امروزه محصولات زيادي به عنوان آب آشاميدني تميز به عموم مردم عرضه مي شود. برخي از اين محصولات عبارتند از: آب تصفيه شده، آب مقطر و آب معدني. اينها چه تفاوتي با يكديگر دارند؟ كدام يك از آنها پاكتر است. بهترين آب درون بطري كدام است؟ در نهايت، كدام آب براي خانواده شما مناسب است؟
با وجود پاكيزگي اين گزينه ها، هر يك از اين موارد نيز نقاط منفي خود را دارند. همچنين بسياري از مردم در مورد بطري هاي آب كه باعث خطرات زيست محيطي مي شوند به دليل دشواري بازيافت آنها مشكل دارند. بسياري از گروه هاي محيط زيستي در سراسر جهان توليد محصولات بطري آب را ممنوع كرده اند.
آب تصفيه شده چيست؟
بعد از فيلتر كردن آب چگونه است؟ اين همان آبي است از لوله كشي محل سكونت شما در قبل خارج مي شد اما اينبار بهتر و سالم تر. با استفاده از يك دستگاه تصفيه آب آشاميدني خوب، كه باعث حذف باكتري ها، آفت كش ها و ساير عناصر غير ضروري بدون از بين بردن كيفيت آن، آب پاك مي شود. بسياري از كارشناسان از آن به عنوان جايگزين بهتر و سالم براي آب بطري مي دانند.
مزاياي آب تصفيه شده توسط دستگاه تصفيه آب چيست؟
راه هاي بسياري براي انتخاب فيلتر آب وجود دارد. در اينجا به برخي از آنها اشاره خواهيم كرد:
1. حذف كلر از آب آشاميدني
آب كلر دار براي استخرهاي شنا خوب است، زيرا اين يك روش عالي براي بهبود مايعات است. اما از آب استخر براي نوشيدن استفاده نمي كنند. زيرا كلر براي انسان مضر است. با اين وجود، آب شيرين حاوي مقدراي كلر است، بنابراين بهتر است قبل از برداشتن شيشه آب خود، نوشيدني خود را فيلتر كنيد.
2. حدف سرب از آب
با استفاده از فيلتر هاي دستگاه تصفيه آب ، سرب موجود در آب به شدت كاهش مي يابد. بنابراين، شما قادر خواهيد بود از بيماري هايي كه توسط اين مواد سمي به وجود مي آيد جلوگيري كنيد. كارشناسان حتي نشان مي دهند كه سرب يكي از دلايل اصلي اختلال يادگيري در ميان كودكان است، بنابراين بهتر است در صورت داشتن كودك در منزل خود، آب آشاميدني خود را فيلتر كنيد.
3. صرف جويي در هزينه هاي آب
شما مي توانيد براي صرفه جويي در هزينه هاي خود براي جلوگيري از خريد آب بطري هاي معدني و ... از دستگاه تصفيه آب استفاده كنيد. تصور كنيد پولي كه مي توانيد در يك سال صرفه جويي كنيد را متصور شويد! خريد يك سيستم تصفيه مي تواند حداقل 100 هزار تومان هزينه داشته باشد و بسته به ميزان آب مصرفي شما مي تواند حداقل براي يك سال استفاده شود.
4. كاهش اثر كربن در محيط زيست
استفاده از آب آشاميدني بطري به اين معني است كه شما به طور منظم از آن استفاده مي كنيد. شما مجبور هستيد بطري ها را دور بريزيد. حتي اگر شما آنها را بازيافت كنيد، هزينه اين عمل نيز بسيار براي محيط زيست سنگين است. اما هنگامي كه از يك فيلتر استفاده مي كنيد، سطل زباله ها و هزينه هاي حمل و نقل آب را كاهش مي دهيد.
دستگاه تصفيه آب (O3) يك گاز با خاصيت واكنشپذيري بسيار بالا است كه از سه اتم اكسيژن تشكيل شده است. اين گاز هم بهصورت طبيعي و هم توسط انسان ، در بالاترين قسمت اتمسفر زمين (استراتوسفر) و در پايينترين قسمت اتمسفر (تروپوسفر) توليد ميشود. بر حسب اينكه گاز ازن در كدام قسمت از اتمسفر قرار گرفته باشد ، بر روي حيات كره زمين ميتواند تأثيرات خوب يا بد داشته باشد. ازن استراتوسفري بهطور طبيعي از طريق فعل و انفعالات بين اشعه ماوراي بنفش خورشيد (UV) با مولكول اكسيژن (O2) ساخته ميشود. "لايه ازن" ، كه در حدود 6 تا 30 مايل بالاتر از سطح زمين قرار دارد ، مقدار رسيدن اشعه مضر UV به سطح زمين را كم ميكند. ازن تروپوسفري يا نزديك بهسطح زمين - كه ما آنرا تنفس ميكنيم – اصولاً از طريق واكنشهاي فتوشيميايي بين دو دستهي اصلي از آلايندههاي هوا ، تركيبات آلي فرار (VOC) و اكسيدهاي نيتروژن (NOx) توليد ميشود. اين واكنشها كه بهطور معمول بر حسب مقدار گرما و نور خورشيد انجام ميشوند، باعث ميگردند كه در ماههاي تابستاني غلظت ازن در محيط زيادتر شود. بههرحال در دههي گذشته ، در ماههاي سرد سال نيز تحت شرايط خاصي غلظت ازن در حد بالا مشاهده شده است ، مثلاً در چند منطقه مرتفع در غرب ايالات متحده با سطوح بالايي از انتشار VOC و NOx محلي ، وقتيكه برف سطح زمين را پوشانده است و درجه حرارت نزديك يا زير صفر بوده است. ازن در تشكيل آنچه را كه ما معمولاً بهعنوان "مهدود" يا غبار تجربه ميكنيم شركت دارد ، پديدهاي كه اغلب در فصل تابستان ايجاد ميشود ، اما ميتواند در طول سال نيز در برخي از مناطق جنوبي و كوهستاني رخ دهد. هرچند مقداري از ازن استراتوسفري به تروپوسفر منتقل ميشود ، و مقداري نيز VOC و NOx بهطور طبيعي وجود دارد ، بيشتر ازن نزديك سطح زمين در نتيجه واكنشهاي بين VOC و NOx ساخته شده توسط انسان بهوجود ميآيد. منابع مهم توليد VOC عبارتند از كارخانههاي مواد شيميايي ، پمپهاي بنزين ، رنگهاي روغني ، كارگاههاي ساخت بدنه اتومبيل ، چاپخانهها. اصولاً اكسيدهاي نيتروژن از طريق احتراق در دماي بالا توليد ميشوند. منابع مهم توليد آن عبارتند از نيروگاهها، كورهها و ديگهاي بخار صنعتي و وسايل نقليه موتوري.
آيا غلظتهاي زياد ازن محيطي فقط در مناطق شهري وجود دارد ؟ بسياري از مردم به اشتباه معتقدند كه غلظت ازن تروپوسفري تنها در مناطق شهري زياد است، اما غلظت بالاي ازن محيطي ميتواند در هر منطقهاي رخ دهد. شكلگيري ازن به شهرهاي بزرگ مانند لسآنجلس، هوستون، آتلانتا، و نيويورك محدود نميشود. اين امر در شهرهاي كوچكتر مانند رالي، انسي و سينسيناتي و OH نيز اتفاق ميافتد و باد آنرا از جاييكه بهوجود آمده است تا صدها مايل منتقل ميكند و بر كيفيت هواي محيط در ساير مناطق شهري و روستايي تأثير ميگذارد. در محليكه ازن تشكيل مي شود ، معمولا حداكثر غلظت در ساعات بعد از ظهر رخ ميدهد ، هنگاميكه تابش نور خورشيد شديد است. با اين حال، پس از اينكه باد ازن و مواد متشكلهي آنرا كه VOC و NOx هستند به مناطق بسيار دور از منابع آنها حمل كرد، مناطقي كه در مسير باد غني از VOC و NOx قرار دارند ميتوانند مقادير فراواني از گاز ازن را در ساعات بعد از ظهر و شب تجربه كنند. بنابراين، غلظتهاي بالايي از گاز ازن ميتواند در مناطق دور افتاده و در زمانهاي مختلفي از شبانهروز ، از جمله در اوايل شب و يا در طول شب رخ دهد.
ازن اتمسفري چه تأثيري بر سلامت انسان دارد؟ ازن داراي دو مشخصهي بسيار مرتبط با سلامت انسان ميباشد. اول آنكه نور UV را جذب ميكند و موجب كاهش قرار گرفتن انسان در معرض اشعه مضر UV ميشود ، زيرا اين پرتو باعث توليد سرطان پوست و آب مرواريد ميگردد. دوم آنكه در هنگام استنشاق ، با بسياري از مولكولهاي بيولوژيكي در دستگاه تنفس ، واكنش شيميايي انجام ميدهد ، و منجر به توليد برخي از عوارض نامطلوب بر روي سلامتي انسان ميشود. در مورد خاصيت دوم ميتوانيد به آدرس زير مراجعه نماييد. http://www.epa.gov/apti/ozonehealth/what.html
(Water Treatment) دستگاه تصفيه آب خانگي فرآيند مناسبسازي آب براي استفاده از آن و يا تبديل به حالت طبيعي آن است. بنابراين، بايد قبل و بعد از استفاده از آب، آنرا تصفيه نمود. تصفيه موردنياز به نوع استفاده بستگي دارد. بهعنوان مثال، تصفيه آب خاكستري (پساب حمام، شستن ظرف و شستشو) با تصفيه آب سياه (فاضلاب توالت) متفاوت است. تبديل فاضلاب توالت در خانههاي شهري امكانپذير نيست. با اينحال، اين كار در يك مجتمع اداري 30،000 فوت مربعي در مؤسسه تحقيقات آسيايي، دانشگاه British Columbia انجام ميشود. در تصفيه آب از علومي همچون علوم پايه، مهندسي، بازرگاني و هنر استفاده ميشود. عمليات تصفيه ممكن است شامل روشهاي مكانيكي، فيزيكي، بيولوژيكي و شيميايي باشد. همانطور كه پايه و اساس فنآوري، علوم پايه است، در مهندسي نيز اين اطمينان بهدست ميآيد كه آن فنآوري بهعنوان يك طرح، قادر به انجام كار ميباشد. زلال كردن و استفاده از آب هنر است. در بخش بازرگاني، شركتهاي RGF Environmental ، Water Energy Technologies ، Aquasana Store ، Vitech ، Recalyx Industrial SDN BHD and PACE Chemicals ltd ، شركتهايي هستند كه فرآيندهاي مختلف تصفيه آب و فاضلاب را ارائه ميكنند. شركت Millipore، شريك Fisher Scientific ، خطوط تصفيهي زيادي جهت توليد آب بسيار خالص را، بااستفاده از تركيب ممبرينهاي زغال فعال و فيلتر اسمز معكوس، عرضه ميكند. سايتهاي اينترنتي اين شركتها اطلاعات مفيدي در مورد آب ارائه ميكنند. يك متخصص و يا مشاور زيست محيطي ارائه دهنده خدمات اينترنتي، و در صورت نياز ايجاد تغيير متناسب با نوع درخواست ميباشد. • در بخش آب طبيعي (Natural Water) توضيحاتي در مورد آب سخت و آب نرم وجود دارد. عمليات سختيگيري از آب جهت استفاده در ديگ بخار، خنككننده و موارد خانگي، در اين قسمت توضيح داده شده است. اين روشهاي تصفيه آب را براي مواردي از اين قبيل آماده ميكنند. • زيستشناسي آب (Water Biology) به مبحث آب و زيستشناسي ميپردازد. آب قابل شرب بخشي از مناسبسازي آب براي زندگي است. بنابراين، اين لينك برخي از موارد مربوط به مشكلات آب آشاميدني را ارائه ميكند. • صنايع بسيار متفاوتي وجود دارند، و منابع آبي مختلف معمولاً قبل و بعد از استفاده بايد تصفيه شوند. تصفيه قبل از استفاده و تصفيه فاضلاب ، يك فرصت و يا يك چالش خاص را ارائه ميكند. تنها يك نكته كلي براي برخي از فرآيندهاي صنعتي آورده شده است. • تصفيه فاضلاب شهري و خانگي، آب (پساب) استفاده شده را بهگونهاي تبديل ميكند كه براي محيط زيست قابل پذيرش و يا حتي قابل آشاميدن نيز بشود. هر مركز شهري نياز به چنين امكاناتي دارد.
تصفيه فاضلاب عمومي (General Wastewater Treatment)آب يك منبع تجديد پذير است. تمام مراحل تصفيه آب شامل حذف مواد جامد، باكتريها، جلبكها، گياهان، تركيبات غير آلي و تركيبات آلي ميباشد. حذف مواد جامد معمولاً توسط عمليات فيلتراسيون و رسوبدهي انجام ميشود. هضم باكتريايي يك فرآيند مهم براي حذف آلايندههاي مضر است. عمليات تبديل آب استفاده شده بهصورتي كه براي محيط زيست قابل پذيرش بوده و يا حتي قابل آشاميدن نيز باشد، تصفيه فاضلاب ناميده ميشود. Water in the Great Lakes Region سازماني است كه كار خريد و فروش منابع آبي را انجام ميدهد. Ontario Clean Water Agency (OCWA) يك شركت برجسته محلي در امر بازرگاني است كه ارائهدهندهي خدمات جوابگو و مقرون بهصرفه مربوط به آب و فاضلاب از نظر زيست محيطي ميباشد. اين شركت در حال حاضر بيش از 400 تصفيهخانه را براي 200 شهر به بهرهبرداري رسانده است. وب سايت اين شركت اطلاعاتي در مورد آب و تصفيه آب را ارائه ميكند. در ماه آوريل سال 1993، 403،000 نفر در ميلواكي بهعلت آلوده شدن آب به cryptosporidium در نتيجه سيلابهاي بهاري، بيمار شدند. شيوع اين بيماري موجب شد كه مقررات سختتري در مورد سيستم آب آشاميدني عمومي اجرا شود. اقدامات پيشگيرانهاي براي از بين بردن cryptosporidium انجام شد. در ماه مه سال 2000، در شهر كوچك Walkerton ، انتاريو، كانادا، بهعلت بارشهاي سيلآسا، آبهاي سطحي وارد چاههاي كمعمق شد. در 17 مه، بعضي از ساكنان از تب، اسهال و استفراغ خوني شكايت داشتند. علت اين امر همانند شيوع E.Coli در Walkerton تشخيص داده شد. نزديك به نيمي از جمعيت اين شهر بيمار شدند، و چند نفر بهدليل عفونت E.Coli O157:H7 فوت كردند. جهت پيشگيري از شيوع بيماريهاي مشابه از همگان درخواست شد كه اقدامات زيادي انجام دهند. هدف از اين اقدامات از بين بردن باكتري E.Coli بود.
تصفيه فاضلاببهعنوان يك بحث كلي، اجازه دهيد كه به فرآيند معمولي تصفيه فاضلاب نگاهي داشته باشيم. در شكل زير نمودار جرياني تصفيهخانهي عمومي فاضلاب Water Education ، گروه علوم كامپيوتر، دانشگاه Exeter ، UK، نشان داده شده است:
تصفيه آب و فاضلاب
براي جدا كردن تكههاي جامد بزرگ، فاضلاب را از صافي رد ميكنند، اين مواد در محل دفن زبالهها دور ريخته ميشوند. فاضلاب به مخزن تهنشيني هدايت ميشود تا ذرات كوچك نيز تهنشين شوند. اين مواد تهنشين شده، لجن فعال ناميده ميشوند. سپس مايع سرريز وارد فيلتر percolate و/يا هوادهي ميگردد. آب ميتواند دوباره فيلتر شود، و سپس ضدعفوني گردد (در اكثر موارد با استفاده از كلر). اگر مورد ديگري وجود نداشته باشد، آب به طبيعت و چرخه زيست محيطي برگردانده ميشود. لجن حذف شده از مرحلهي تهنشيني از مواد بيولوژيكي زنده تشكيل شده است. بخشي از آن را ميتوان به مخزن هوادهي برگرداند، اما لجن خام توسط دو نوع ميكروارگانيسم هضم ميشود. از باكتريهاي بيهوازي (بدون اكسيژن) و هوازي (با هوا) براي هضم استفاده ميگردد. در مرحله هضم، گازهاي دي اكسيد كربن، آمونياك، متان توليد ميشوند. حجم لجن هضم شده كاهش مييابد، و ميتوان از آن بهعنوان يك كود مكمل در كشاورزي استفاده نمود.
تصفيه فاضلاب (Wastewater Treatment)اگرچه فاضلاب را ميتوان پس از هاضم هوادهي (Aerated Digestion) و فيلتراسيون نفوذي (Percolating Filtration) به اكو سيستم برگرداند، اما در برخي موارد، انجام تصفيهي بيشتر ضروري ميباشد. برخي از نكات مهم در مورد تصفيه آب در زير آورده شده است. كتاب نسبتاً جديد Chemistry Of Water Treatment ، نوشته S.D Faust & O.M. ALY ، 2nd Ed (1998) [td433 f38 1998] ، به مشكلات مربوط به كيفيت آب طبيعي و آب تصفيه شده ميپردازد. در سه فصل اول، ضوابط و استانداردهاي مربوط به كيفيت آب آشاميدني، تركيبات آلي موجود در آب، و نيز بو و مزه آب توضيح داده شده است. واضح است كه استانداردها پس از چند سال عوض ميشوند. بنابراين استانداردهاي مربوط به آبهاي تصفيه شده نيز تغيير ميكنند. سازمآنهاي دولتي همچون سازمان محيط زيست كانادا كه همرتبه با سازمان بهداشت عمومي ايالات متحده و آژانس حفاظت از محيط زيست (EPA) ميباشد، دستورالعملهايي ارائه كردهاند. ما در مورد آب آشاميدني در مبحث زيست شناسي آب (Water Biology) صحبت ميكنيم. هفت فصل بعدي مربوط به حذف موارد زير است: • تركيبات آلي و غيرآلي با استفاده از كربن فعال • ذرات معلق با استفاده از عمل انعقاد • ذرات معلق با استفاده از روش فيلتراسيون و رسوبدهي • حذف سختي و ديگر مواد رسوب دهنده • آلايندههاي غير آلي • مواد خورنده • باكتريهاي بيماريزا (توليدكننده بيماري)، ويروسها، و تكياختهايها(ميكروارگانيسمها). اين موارد در ارتباط با شيمي، زيست شناسي و فيزيك استفاده شده جهت انجام تصفيه آب ميباشند. برخي از اين موضوعات در شيمي آب، خواص فيزيكي آب، زيست شناسي آب، و نيز آب طبيعي مطرح شدهاند. در متن زير به برخي از موضوعات انتخاب شده پرداخته ميشود.
تصفيه با استفاده از كربن فعالعمليات تصفيه توسط كربن فعال بيشتر بهعلت وجود جذب سطحي و يا پديده جذب انجام ميشود. هنگاميكه يك ماده شيميايي بر روي سطح يك جسم جامد قرار ميگيرد، پديده جذب سطحي اتفاق ميافتد. هنگاميكه پيوندهاي شيميايي جزئي بين ذرات جذب شده ايجاد ميشود و يا وقتيكه ماده جذب شده به مجاري موجود در جسم جامد وارد ميگردد، ميگوييم پديده جذب رخ داده است. با اين حال، اين دو واژه اغلب با يك معني بهكار برده ميشوند، زيرا تشخيص آنها از هم بسيار دشوار است. كاربرد كربن فعال در حذف بو و طعم نامطلوب از آب آشاميدني، از آغاز دوره شهرنشيني شناخته شده بود. بهمدت هزاران سال، از خاكستر استخوان و گياهان سوخته، ريگ و شن، براي فيلتراسيون آب مصرفي خانگي، استفاده شده است. در طول دو جنگ جهاني، تحقيقات مؤثري در اين زمينه انجام گرديد و نيز توليد زغال چوب فعال، شتاب گرفت. استفاده از گاز سمي باعث توليد و توسعه ماسكها گرديد. از آنها هنوز هم استفاده ميشود. زغال سنگ بسياري از مواد ، از جمله ذرات آلي رنگي تا يونهاي فلزي غير آلي را جذب ميكند. زغال سنگ براي از بين بردن رنگ شكر خام حاصل ازمنابع مختلف، مورد استفاده قرار ميگيرد.
تصفيه با استفاده از كربن فعال
زغال سنگ داراي ميكرو كريستالهاي گرافيتي ميباشد. اين ذرات در زغال چوب بهقدري كوچك هستند كه ميتوان آنها را بدون شكل در نظر گرفت. ساختار بلوري گرافيت داراي لايههايي از شبكههاي شش ضلعي است كه بر روي يكديگر قرار گرفتهاند. امروزه ، ساخت كربن فعال، صنعتي جديد و بسيار متنوع است. مولكولهاي ديگر خودشان را به سطح متخلخل و كربنهاي آويزان در اين ميكرو كريستالها، متصل ميكنند. كربن موجود در ماده، در دماي كمتر از 900 K ميسوزد و كربني را توليد ميكند كه براي ساخت كربن فعال مورد استفاده قرار ميگيرد. با اين حال، كربن در دماي 1200 K با استفاده از عامل اكسيد كننده فعال ميشود تا قسمتهاي اكسيد شدهي زغال، بهصورت انتخابي، منافذي در جسم ايجاد كنند. از آنجا كه از فرآيندي خاص براي توليد استفاده ميشود، اين مواد با نسبت بالاي سطح به جرم، بهجاي زغال چوب فعال، "كربن فعال" ناميده ميشوند. عوامل مؤثر در پديدهي جذب عبارتند از اندازه ذرات، مساحت سطح، ساختار منافذ، اسيديته (pH)، درجه حرارت، و ماهيت ماده براي جاذب بودن. معمولاً، تعادل و نرخ جذب سطحي ( جذب ) بايد براي استفادهي اثر بخش در نظر گرفته شوند.
انعقاد، لختهسازي و رسوبدهي (Coagulation, Flucculation and Sedimentation) آب طبيعي و فاضلاب داراي ذرات كوچكي هستند. اين ذرات به شكل كلوئيدي در آب معلق ميباشند. آنها داراي بار الكتريكي يكسان هستند و نيروي دافعه باعث ميشود كه ذرات بزرگتر تشكيل نشده و رسوب نكنند. بنابراين، از برخي از روشهاي فيزيكي و شيميايي جهت رسوب دادن آنها كمك گرفته ميشود. نام اين پديده، انعقاد است. روشي كه بهخوبي شناخته شده است، اضافه كردن الكتروليت ميباشد. ذرات باردار با يونهاي خنثي تركيب ميشوند. ذرات خنثي به ذرات بزرگتر تبديل ميشوند، و در نهايت رسوب ميكنند. روش ديگر استفاده از موادي با وزن مولكولي بالا است كه ذرات را جذب كرده و يا بهدام مياندازند و سپس با همديگر تهنشين ميشوند. چنين فرآيندي لختهسازي ناميده ميشود. در اين مورد اغلب از نشاسته و يونهاي چند ظرفيتي استفاده ميگردد. از گذشته، آب كثيف را با استفاده از آلوم، Al2(SO4)3.12H2O، و آهك، Ca(OH)2 ، تميز ميكردند. اين الكتروليتها باعث ميشوند كه pH آب بهعلت واكنشهاي زير تغيير كند:
تصفيه فاضلاب (Wastewater Treatment)
Al(OH)3 ، Fe(OH)3 و Fe(OH)2 در آبي كه اندكي قليايي است، رسوب ميكنند، ذرات كوچكتر نيز همراه آنها رسوب كرده و آب تميز ميگردد. مداركي يافت شدهاند كه نشان ميدهد مصريها و روميها از اين روش در 2000 سال قبل از ميلاد استفاده ميكردند. معلق شدن ذرات اكسيد آهن و مواد آلي هموسي (humic) در آب، ظاهر آب را گلآلود و زرد رنگ ميكند. با استفاده از عمليات انعقاد و لختهسازي ميتوان ذرات اكسيد آهن و مواد آلي را جدا نمود. در اينجا اين مطلب بهصورت بسيار سادهاي توضيح داده شد، و از روشهاي بسيار بيشتري نيز در تصفيه آب استفاده ميشود. عمليات انعقاد يك كاربرد بزرگ آهك در تصفيه فاضلاب ميباشد. ساير املاح مانند سولفاتهاي آهن Fe2(SO4)3 و FeSO4 ، سولفات كروم Cr2(SO4)3 و بعضي از پليمرهاي خاص نيز مفيد هستند. يونهاي ديگري مانند سديم، كلريد، كلسيم، منيزيم و پتاسيم نيز در فرآيند انعقاد مؤثر هستند. درجهحرارت، pH و غلظت نيز تأثير دارند. با اين حال، دفع لجن حاصل از انعقاد يك نگراني محسوب ميشود.
رسوب دهي اجازه دهيد كه آب ساكن شود تا ذرات لخته شده يا منعقد شده، تهنشين شوند. اين كار با ذرات نسبتاً چگال بهتر انجام ميشود (مانند گل و لاي و مواد معدني)، در حاليكه شناورسازي در مورد ذرات سبكتر بهتر انجام ميگردد (مانند جلبك و رنگ). مخزن تهنشيني بايد به اندازهاي بزرگ باشد كه زمان اقامت كافي را ايجاد نمايد (بهطور ايدهآل بيشتر از 4 ساعت). وروديها و خروجيها بايد بهگونهاي طراحي شوند كه آب به آرامي در مخزن حركت كند. مجاري دراز و باريك طوري نصب ميشوند كه آب بتواند بهطور مارپيچ از ميان مخزن عبور نمايد. گاهي اوقات بايد ذرات رسوب شده و لجن را از تانك خارج كرد. پس از اين مرحله آب را ميتوان فيلتر نمود. از عمليات رسوبدهي در پيشتصفيه و تصفيه فاضلاب استفاده ميشود.
فيلتراسيون فيلتراسيون، فرآيند جدا كردن مواد جامد از يك سيال، با عبور آن از ميان يك بستر متخلخل ميباشد. بر حسب نوع نياز، از بستري با منافذ درشت، متوسط و ريز، استفاده ميشود. بستر فيلتر، غشاءهاي مصنوعي، شبكهها، فيلتر شني، و سيستم فيلترهايي با فنآوري بالا ميباشند. انتخاب فيلترها به سرعت لازم جهت فيلتر كردن و مقدار تميزي مورد نياز بستگي دارد. شدت جريان لازم براي فيلتراسيون ميتواند با استفاده از نيروي ثقل يا فشار بهدست آيد. در فيلتراسيون تحت فشار، يك طرف از بستر فيلتر در فشاري بالاتر از طرف ديگر قرار دارد بهطوريكه سطح فيلتر، دچار افت فشار گردد. بعضي از قسمتهاي اين نوع از فيلتر بايد درون يك محفظه قرار بگيرند. فرآيند برطرف نمودن انسداد بخشي از بستر فيلتر از طريق معكوس كردن جريان عبوري از بستر و شستشو و خارج نمودن مواد جامد، شستشوي معكوس ناميده ميشود. در طي اين فرآيند، مواد جامد بايد از سيستم جدا شوند، اما فيلترهاي ديگري كه تميز شدهاند بايد جايگزين آن گردند و يا بهكار گرفته شوند. در اينجا فيلترهاي آب ساخت شركت Aqua-Rain نشان داده شده است. اين دستگاه داراي چهار فيلتر ميباشد. با توجه به سيستم فيلتراسيون، اطلاعات فني آن بهقرار زير است. در قلب سيستم فيلتر آب AquaRainTM ، المان هاي سراميكي با جديدترين تكنولوژي قرار دارند كه با بهرهگيري از فرآيند فيلتراسيوني كه اثبات گرديده بيش از 100 سال عمر خواهد كرد، عوامل بيماريزاي خطرناك موجود در آب مانند كيستها (Cryptospordium ،Giardia Lamblia) و باكتريها (E.coli، Samonelli typhus و غيره ...) را با خيال راحت حذف ميكنند. همچنين اين المان هاي سراميكي و ابتكاري با كربن فعال گرانولي و نقرهاي با درجهي بالا ( GAC ) پر شدهاند. GAC كم كنندهي آفتكشها، مواد شيميايي، كلر، طعم و بو است، در حاليكه مواد معدني موجود در آب طبيعي را حفظ ميكند. اين دستگاهها براي اورژانس و شايد كشورهاي توسعه نيافته طراحي شدهاند. AquaSelect از Mississauga داراي يك سيستم فيلتر آب پارچ مانند است و كارتريج آن حاوي صدها دانهي كربن فعال با بهرهوري بالا و مبدل يوني ميباشد، اين مسأله در وب سايت آن مطرح شده است. فيلترهاي Brita بسيار مشهور و محبوب هستند.
هوادهي (Aeration) وارد كردن هوا بهمنظور ايجاد تماس با آب جهت تبادل تركيبات خاص بين دو فاز، هوادهي ناميده ميشود. اكسيژن يكي از اهداف هوادهي ميباشد. مواد ديگر همچون مواد آلي فرار، سولفيد هيدروژن، آمونياك، و تركيبات آلي فرار نيز حذف ميگردند. گاز يا ماده حلشده در آب ميتواند واكنش بيشتري با آب انجام دهد. اين نوع واكنش، هيدراتاسيون ناميده ميشود. ذرات يوني بهعلت هيدراته شدن حل ميشوند، بهعنوان مثال:
فيلتراسيون
اين واكنشها برگشتپذير هستند، و هوادهي نيز ممكن است در اثر آزادسازي گاز از آب، موجب آبزدايي گردد. براي اين نوع از تعادل در نظر گرفته شده، از قانون هنري استفاده ميشود. روشهاي هوادهي عبارتند از: • هوادهي نفوذي(Diffused aeration) – حبابهاي هوا وارد آب ميشوند. • هوادهي پاششي(spray aeration) - آب بهدرون هوا پاشيده ميشود. • هوادهي با استفاده از چند سيني (multiple-tray aeration) - آب درون چند سيني جاري ميشود تا با هوا مخلوط گردد. • هوادهي آبشاري (cascade aeration) - آب در طي چند مرحله بهشكل لايههاي نازكي بهسمت پايين جاري ميشود. • هوا زدايي(Air stripping) - تركيبي از روش سينيهاي متعدد و روش آبشاري بههمراه بسته بلوكهاي تصادفي، باعث اختلاط كامل آب با هوا ميگردد.
سيستم فيلتر آب بهروش اسمز معكوس (Reverse Osmosis Water Filter System) در بحث زير، يك محلول رقيق و يك محلول غليظ در نظر گرفته ميشوند. محلول رقيق ميتواند آب تميز باشد در حاليكه محلول غليظ داراي مواد محلول و نامطلوبي است (الكتروليت يا مواد ديگر).
سيستم فيلتر آب بهروش اسمز معكوس (Reverse Osmosis Water Filter System)
هنگاميكه يك ظرف حاوي محلول رقيق با ظرف ديگري كه حاوي محلول غليظ است، با استفاده از يك غشاء نيمه تراوا تماس پيدا كند، مولكولهاي آب از محلول رقيق بهطرف محلول غليظ حركت ميكنند. اين پديده اسمز ناميده ميشود. مثانه خوك يك غشاء نيمه تراوا طبيعي است. وقتيكه مولكولهاي آب از طريق غشاي نيمه تراوا منتقل ميشوند، سطح آب در محلول افزايش مييابد تا زمانيكه فشار (اسمز) مانع از انتقال خالص مولكول هاي آب در يك جهت شود. فشار معادل با اختلاف ارتفاع، فشار اسمزي ناميده ميشود. با استفاده از فشار مربوط به محلول غليظتر، مولكولهاي آب از محلول با غلظت بيشتر بهطرف محلول با غلظت كمتر حركت ميكنند. اين روش، سيستم فيلتر آب بهروش اسمز معكوس ناميده ميشود. مفهوم اسمز معكوس در اين نمودار كه متعلق به شركت PurePro ميباشد، نشان داده شده است.
تصفيه فاضلاب صنعتي (Industrial Wastewater Treatment)
در اين روش، غشاء بايد بتواند فشار زيادي را تحمل كند و از عبور مولكولهاي حلشده جلوگيري كند. در رابطه با غشاءها، شركت PurePro متن زير را تهيه كرده است: غشاءهاي نيمهتراوا حاصل راه طولاني انجام آزمايشات اوليه اسمزي بر روي مثانه طبيعي خوك هستند. قبل از سال 1960، اين غشاءها براي كاربردهاي عملي در خارج از آزمايشگاه بيش از حد ناكارآمد، گران قيمت و غير قابل اعتماد بودند. پيشرفتهاي نوين در زمينه مواد مصنوعي كه تمام اين مشكلات را حل كردند، موجب شدند كه غشاءها در برطرف كردن آلودگيها بسيار مؤثر باشند و در برابر فشارهاي زيادي كه براي انجام عمليات لازم است بهاندازه كافي مقاوم گردند. اين فنآوري قطعاً كار ميكند، و از آن براي تبديل آب شور (اقيانوس يا دريا) به آب شيرين استفاده ميشود. با استفاده از اين روش، آب غليظتر دور ريخته ميشود. بنابراين، در مناطقي كه قيمت آب گران است، هزينه اين فنآوري زياد ميباشد. همچنين از سيستم فيلتراسيون با روش اسمز معكوس براي توليد آب آشاميدني رايگان جهت مصارف خانگي استفاده ميشود.
تصفيه فاضلاب صنعتي (Industrial Wastewater Treatment)مديريت مواد زائد محيط زيست كانادا (منطقه اقيانوس اطلس) و بخش بازسازي داراي لينكهايي جهت ارائه اطلاعاتي دقيق در مورد برنامهها و فعاليتهاي مربوط به سيستمهاي نفتي و مخازن نگهداري مواد مرتبط با نفت، دفع اقيانوسي، مناطق آلوده و دفع ضايعات خطرناك هستند
روشهاي دستگاه تصفيه آب آبهاي زيرزميني تصفيه در محل استفادهاز سيستم هاي پرتابل تصفيه آب و يا سيستم هاي تصفيه آب در محل استفاده (POU) و نيز روشهاي ضدعفوني كردن آب مي توان براي حذف انواع آلودگي هاي آبهاي زيرزميني (يعني هر نوع آلودگي مرتبط با فاضلاب انساني)، قبل از نوشيدن استفاده نمود. بسياري از سيستم هاي تصفيه آب قابل حمل و تجاري، و نيز افزودني هاي شيميايي وجود دارند كه مي توانند پاتوژنها، كلر، طعم و بوي نامطلوب و فلزات سنگين همچون سرب و جيوه را حذف كنند. اين روشها عبارتند از جوشاندن، فيلتر كردن، جذب توسط كربن فعال، ضدعفوني شيميايي، تصفيه با پرتوي ماوراي بنفش، ضدعفوني كردن آب با ازون، ضدعفوني كردن آب با نور خورشيد، تقطير خورشيدي و فيلترهاي آب خانگي.
ترميم آسيب هاي وارد شده به آبهاي تحت الارضيآلودگي آبهاي زيرزميني بسيار مشكلتر از آلودگي آبهاي سطحي برطرف مي شود زيرا آبهاي تحت الارضي مي توانند در فواصل بسيار دور، بدون ديده شدن، در سفره هاي زيرزميني حركت كنند. سفره هاي غير متخلخل همچون خاكهاي رسي مي توانند بخشي از آلودگي باكتريايي موجود در آب را از طريق فيلتراسيون ساده (و يا جذب سطحي)، كم كنند و در برخي از موارد نيز با انجام واكنشهاي شيميايي و فعاليتهاي بيولوژيكي آنها را تصفيه كنند. با اين حال گاهي اوقات اين آلودگي ها صرفاً به آلاينده هاي خاك تبديل مي شوند. آبهاي زيرزميني كه از ميان شكستگي هاي باز و غارها حركت مي كنند، فيلتر نمي شوند و مي توانند به آساني همچون آبهاي سطحي جريان پيدا كنند. در حقيقت، اين آلودگي مي تواند با تمايل انسان به استفاده از گودالهاي طبيعي جهت تخليه زباله تشديد شود.
با استفاده از روش هاي مختلف مي توان آلودگي را از آبهاي زيرزميني برطرف نمود و در نتيجه آن را جهت استفاده، مناسب و مطمئن كرد. روشهاي تصفيه آبهاي زيرزميني شامل روشهاي بيولوژيكي، شيميايي و فيزيكي مي باشند. بيشتر تكنيك هاي تصفيه آبهاي زيرزميني، تركيبي از اين روشها هستند. برخي از تكنيك هاي تصفيه بيولوژيكي شامل تقويت زيستي (bioaugmentation)، تخليه زيستي(bioventing)، پخش زيستي(biosparging)، مكش زيستي(bioslurping)، و زدودن آلودگي(phytoremediation) مي باشند. برخي از تكنيك هاي تصفيه شيميايي عبارتند از تزريق گاز ازن و اكسيژن، رسوبدهي شيميايي، جداسازي غشايي، تبادل يوني، جذب كربني، اكسيداسيون شيميايي محلولهاي آبي، و بازيابي ارتقا يافته ي سورفاكتانت ها (موادي كه تمايل به كاهش كشش سطحي مايعي دارند كه در آن حل شده اند). برخي از روشهاي شيميايي ممكن است با استفاده از نانو موادها اجرا شوند. برخي از تكنيك هاي تصفيه فيزيكي عبارتند از پمپ و تصفيه، پخش كردن هوا، و استخراج فازهاي دوتايي. البته اين تكنيكها به روشهاي فوق محدود نمي شوند.
و در نهايت اگر تصفيه يا اصلاح آب زيرزميني آلوده بسيار مشكل و يا بسيار گران بود بايد از استفاده از چنين منبعي صرفنظر كرد و منبع آب ديگري را براي استفاده انتخاب نمود.
در دستگاه تصفيه آب آبانواع مختلف فيلترهاي آب (Different Types of Water Filters)فيلترهاي دستگاه تصفيه آب بر چند نوعند؟ بهترين راه براي اطمينان از تميز و سالم بودن آب آشاميدني، حفاظت از مناطق آبخيزي است كه همچون فيلترهاي طبيعي، مواد شيميايي، آلايندهها و رسوبات را جذب ميكنند. با اين حال، پس از شنيدن گزارش در مورد وجود آفتكشها، مواد دارويي و ديگر آلايندههاي صنعتي در منابع آب، مردم بيشتر به استفاده از فيلتر دستگاه تصفيه آب راغب شدند. فيلترها فقط مقدار آلايندههاي انتخاب شده را كم ميكنند. بنابراين، مطمئن شويد كه ميدانيد آلايندههاي هدف شما قبل از خريد چه هستند، و يك فيلتر تأييد شده توسط بنياد بهداشت ملي (NSF) را انتخاب كنيد. اگر يك فيلتر بهطور مؤثري حداقل 93 درصد از آلايندههاي خاص را كاهش دهد، NSF براي آن فيلتر در مورد كاهش آلايندهي بهخصوص گواهي صادر ميكند. در زير يكي از انواع دسته بندي فيلترها براي استفاده، آورده شده است.
بطري شكل (Carafe) بطريهاي قابل حمل كه سادهترين و ارزانترين گزينه براي فيلتراسيون هستند. در آنها از فيلترهاي كربن، و اغلب مدلهايي كه بايد هر دو ماه يكبار عوض شوند، استفاده ميشود.
قابل نصب بر روي شير (Faucet Mount)در سيستمهاي فيلتراسيوني كه قابليت نصب بر روي شير آب را دارند نيز از فيلترهاي كربني استفاده ميشود. فيلترهاي كارتريج بايد هر سه ماه يكبار عوض شوند.
قبل از كنتور (Counter Top) مدلهاي قبل از كنتور يا بهطور دستي و يا از طريق لولهي متصل به شير آب شما، پر ميشوند. از اين مدلها معمولاً براي فيلترهاي كربني و يا تقطيركننده استفاده ميشود.
بعد از كنتور (Under-Counter) سيستمهاي بعد از كنتور به لولههاي آب در زير سينك شما متصل ميشوند و آب گرم يا سرد فيلتر شده را از طريق شير موجود و يا يك شير جداگانه ارائه ميكنند (فيلترهايي كه به شير جداگانه نياز دارند معمولاً هزينه نصب زيادتري نيز دارند). جريان آب با استفاده از اين سيستمها نسبت به سيستمهايي كه بر روي شير آب نصب ميشوند، بهتر ميباشد و فيلترها بسته به آب منطقه هر كدام زمان متفاوتي براي تعويض دارند.
مناسب براي مصرف همهي خانه (whole House) اين سيستمها آب مصرفي براي تمام قسمتهاي خانه را از قبيل حمام، شستشو و يا آشاميدن، قبل از ورود به خانه فيلتر ميكنند. وقتي رسوب آب ايجاد مشكل ميكند، سيستمهاي خانگي در واقع ميتوانند طول عمر لوازم اصلي را زياد كنند.
فيلترهاي قابل حمل (Portable Filters)برخي از بطريهاي آب كه قابل استفاده مجدد هستند، مجهز به يك سيستم تصفيه در داخل بطري ميباشند. مقدار زيادي از كلر، طعم و بوي بد، و همچنين مجموعهاي از فلزات سنگين از جمله سرب، جيوه، و مس را حذف ميكنند.
مزايا و معايب دستگاه تصفيه آب با سيستم هاي ROاسمز و حذف مواد معدني از آب آشاميدنيبطور كلي تصفيه آب به روش اسمز معكوس مي تواند موادي همچون نمك، منگنز، آهن، فلورايد، سرب و كلسيم را حذف كند (Binnie et. al., 2002). بيشتر تركيبات معدني موجود در آب از نظر فيزيكي بزرگتر از مولكولهاي آب هستند و بدين جهت در غشاي نيمه تراوا بدام مي افتند و زماني كه آب شرب با استفاده از سيستم RO فيلتر مي شود، از آن جدا مي گردند (AllAboutWater.org, 2004). البته كساني كه از اين سيستم استفاده مي كنند همواره از جدا شدن مواد معدني از آب شرب خود نگران هستند.
اسمز معكوس مواد معدني را حذف مي كنداسمز معكوس (RO) بيش از 90 تا 99.99٪ از كل آلاينده هاي موجود در منبع آب آشاميدني، از جمله مواد معدني را حذف مي كند (شكل 1 را ببينيد). چون مولكولهاي مواد معدني بزرگتر از مولكولهاي آب هستند، سيستم RO آنها را جدا مي كند. موضوع مربوط به مواد معدني و سيستم RO ، باعث بروز اختلافاتي ميان انديشمندان حوزه هاي آب و سلامت شده است. سازمان بهداشت جهاني (WHO) به روشني تاكيد دارد كه اكثر مواد معدني لازم براي حفظ سلامت انسان بايد از طريق مواد غذايي و مصرف مكمل ها، و نه از طريق نوشيدن آب، تامين شوند. علاوه بر اين، مواد معدني موجود در آب مي توانند براي سلامت انسان مضر باشند. ثابت شده است كه كلسيم و منيزيم از عناصر ضروري براي بدن انسان هستند (WQA, 2011). با اين حال برخي با استناد به دلايلي ضعيف، ادعا مي كنند كه ما بايد كمبود اين عناصر را از طريق مصرف آب جبران كنيم (WQA,2011). آب لوله كشي داراي مواد معدني مختلفي است كه بدن انسان به سختي قادر به جذب آنهاست (Misner, 2004). گمان مي رود كه وجود اين مواد باعث بروز بسياري از بيماري ها همچون سختي شريان ها (hardening of the arteries)، ورم مفاصل (arthritis)، سنگ كليه (kidney stones)، سنگ كيسه صفرا (gall stones)، گلوكوم يا آب سياه (glaucoma)، آب مرواريد (cataracts)، كاهش شنوايي (hearing loss)، آمفيزم يا نفخ (emphysema)، ديابت (diabetes) و چاقي (obesity) مي شود. مواد معدني موجود در آبهاي لوله كشي، مخصوصا در آبهايي با سخت بالا، به سختي جذب مي شوند، و يا توسط بافتهاي سلولي دفع مي گردند و در صورت تخليه نشدن، وجود آنها موجب مسدود شدن شريان ها و آسيب هاي داخلي مي گردد (Dennison,193;Muehling,1994;Banik,1989).
مزايا و معايب تصفيه آب با سيستم هاي RO شكل 1- ممبرين اسمز معكوس
مواد معدني آلي در برابر مواد معدني غير آليمواد معدني موجود در آب بر دو نوعند، آلي و غير آلي. فيزيولوژي بدن انسان از نظر بيولوژيكي مايل به تركيب با مواد معدني آلي است. بسياري از مواد معدني آلي براي عملكردهاي بدن ما از طريق مواد غذايي گياهي تامين مي شوند (Misner, 2004). يك گياه در حال رشد، مواد معدني غير آلي را از خاك جذب مي كند و آن را به يك ماده معدني آلي و مفيد تبديل مي نمايد (Misner, 2004). وقتي يك ماده معدني آلي ( حاصل از مواد غذايي گياهي) وارد معده مي شود، بايد خود را به يك مولكول پروتئيني خاص وصل كند (chelation) تا بتواند جذب گرديده و براي بافتهايي كه به آن نياز دارند قابل دسترسي شود (Misner, 2004). هنگامي كه يك ماده معدني گياهي وارد بدن انسان مي شود، به عنوان يك كوآنزيم (coenzyme – تركيبي غيرپروتئيني كه براي انجام عملكرد يك آنزيم ضروري است) براي تشكيل مايعات بدن، تشكيل سلول هاي خوني و استخواني، و نيز حفظ سلامت انتقال دهنده هاي عصبي مورد استفاده قرار مي گيرد (Balch & Balch 1990).
اسمز معكوس بر روي pH آب تاثير اندكي مي گذاردوقتي كه آب را مصرف مي كنيد و درون معده شما با مواد غذايي در تماس قرار مي گيرد، سطح pH آن بطور خودكار تغيير مي كند (Wise, 2011). حتي اگر معده خالي باشد باز هم اين اتفاق رخ خواهد داد زيرا اسيد معده شما خود به تنهايي چندين برابر اسيدي تر از آب تصفيه شده توسط سيستم RO (با pH بين 6 تا 8) است و مقدار آن در حدود 2 مي باشد (Wise, 2011). بدن انسان به طور ثابت سطح pH را تنظيم مي كند تا مقدار متعادل را پيدا كند (شكل 2 را ببينيد). بنابراين در شرايط عادي، مقدار متعادل pH كه در حدود 7.4 است هميشه ثابت باقي مي ماند (Wise, 2011). بدن سالم بسيار قوي است و مي تواند به سرعت و به راحتي به pH مطلوب برسد (Wise, 2011). مقدار pH نوشابه هاي غير الكلي و نوشيدني هاي ورزشي معمولاً در حدود 2.5 ، آب پرتقال در حدود 3 ، و قهوه در حدود 4 است، و اين در حالي است كه ما اين نوشيدني ها را همواره بدون هيچ گونه مشكلي مصرف مي كنيم (Wise, 2011).
تصفيه آب با سيستم هاي RO مزايا و معايب شكل 2 - مقايسه مقادير pH
نتيجهآب فيلتر شده يا تصفيه شده توسط سيستم RO ، خالص، تميز و سالم مي باشد. سيستم تصفيه RO در حال حاضر تنها فن آوري است كه مي تواند بيشتر آلاينده هاي ظاهر شده (مانند داروهاي تجويزي و پركلرات) و ديگر آلاينده ها (مانند آرسنيك، سيانيد و فلورايد) ، كه جداسازي آنها با ديگر روش هاي تصفيه كار مشكلي مي باشد، حذف نمايد. مصرف بيشتر مواد معدني غيرآلي و مضر بدين معني است كه بدن در مدت زمان طولاني تري بايد تحت فشار قرار بگيرد تا بتواند موادي كه در ابتدا بر عدم مصرف آنها تاكيد شده است را جذب كند (Wise, 2011). استفاده كنندگان از سيستم هاي RO نبايد در مورد حذف شدن مواد معدني نگران باشند. WHO (2009) و WQA (2011) به وضوح متذكر شده اند كه بدن انسان بيشتر مواد معدني مورد نياز را از طريق غذا و يا مكمل هاي غذايي، و نه آب آشاميدني، بدست مي آورد.
و اهميت سيستم دستگاه تصفيه آب و اهميت سيستم تصفيه آبكيفيت آبهاي مورد نياز براي مصارف خاص به ندرت با ويژگيهاي طبيعي آنها مطابقت دارد. آب آشاميدني با ويژگيهاي فيزيكي يا ظاهري آب كه بايستي سالم وتميز باشد به طور طبيعي به مقدار كافي در دسترس نميباشد. اكثر منابع آب از نظر كيفيت شيميايي و بيولوژيكي براي شرب مناسب نيستند و قبل از مصرف احتياج به يك سري عمليات تصفيه آب دارند. چنين عملياتي كه به منظور متناسب سازي آب براي مصرف خاصش صورت ميگيرد تصفيه ناميده ميشود. تصفيه يا پالايش آب از نظر پزشكي و بهداشت اهميت زيادي دارد. تحقيقات علمي ثابت نموده كه سلامتي و زندگي مان به كيفيت آب مورد استفاده مان بستگي كامل دارد. از اينرو مي بايست در استفاده از آبي كه در سير زندگي خود در طبيعت به عنوان يك حلال خوب ، تمام موادي كه به طور طبيعي در بافت هاي زمين يافت مي شود (به آب سخت تبديل مي شود) و يا آلاينده هاي صنعتي ، كشاورزي و... را در خود حل نموده و به همراه دارد ؛ مراقبت نمود . فرآيند تصفيه آب به روش اسمز معكوسذرات معلق و جامد ، بو و طعم نامطبوع و نيز مواد شيميايي نظير كلر و... پس از ورود آب به سيستم و عبور از مراحل اول ،دوم و سوم فيلتراسيون اليافي و كربني (پيش تصفيه) حذف شده و پس از آن آب به مراحل بعدي انتقال مي يابد . در مرحله چهارم ، آب آماده شده ، تصفيه مولكولي شده و از طريق اسمز معكوس ( تصوير2) و با كمك فشار پمپ از لايه هاي بسيار ظريف غشاء نيمه تراوا با دقت يك ده هزارم (0/0001) ميكرون عبور داده مي شود ، ساير مولكولها به دليل بزرگي قطر مولكولي موفق به عبور از ”ممبران” نشده و لذا به فاضلاب انتقال مي يابد. آب خالص نيز به مخزني كه از قبل براي استفاده روزانه آماده شده است ، هدايت مي گردد. در مرحله پنجم؛ آب تصفيه شده عاري از هرگونه آلايندگي و همچنين نرم و سبك كه حاوي املاح مورد نياز بدن نيز مي باشد، قبل از مصرف از طريق شير مخصوص استيل كه بر روي سينك (ظرفشويي) قابل نصب مي باشد ، يكبار ديگر از فيلتر كربن نهايي عبور داده مي شود. با اضافه نمودن مرحله UV ( اشعه ماوراء بنفش) براي جاهايي كه احتمال آلودگي ميكروبي نيز وجود دارد، آب خروجي گندزدايي شده و مي توان آنرا با اطمينان خاطر مصرف نمود. حذف آلاينده ها ي احتمالي و مواد معلق در آب نظير ؛ ميكروبها ، باكتري ها ، فلزات سنگين ، پسماندها ، كلر ، بو و طعم نامطبوع ، رسوبات لوله ، ذرات گل و لاي ،همچنين حذف سختي آب و تبديل آن به آبي نرم و سبك از مزاياي سيستم تصفيه آب مي باشد.
اهداف تصفيه آب و سيستم تصفيه آبمراقبت از سلامتي و بهبود سطح بهداشت ارتقاء و بهبود بهره وري شغلي ، زندگي روزمره و ورزش تغذيه سالم و لذت بخش با تهيه غذاي سالم و بدون باكتري تهيه آب نرم و سبك براي امور خانه داري ، اماكن تجاري و عمومي و مراقبت از وسايل الكتريكي داراي مدار آب تهيه آب با كيفيت براي آكواريوم ها، حيوانات خانگي و گياهان تزئيني خانگي استاندارد سختي كل (بر حسب كربنات كلسيم) حداكثر مقدار مطلوب : 150 ميلي گرم در ليتر ، حداكثر مقدار مجاز: 500 ميلي گرم در ليتر منبع: استاندارد ملي ايران به شماره 1053 - ويژگي هاي آب آشاميدني www. isiri .org/std/1053.htm (آب سخت : آبي است كه در آن هيدروكربنات كلسيم و منيزيم بيش از حد مجاز است و به طور عاميانه به آن گچ آب نيز مي گويند.)
تصفيه آب دستگاه تصفيه آب در فرايندهاي صنعتي براي تهيه و تنظيم آب خوب تر براي مصرف كننده ميباشد . آب هاي تصفيه شده در تصفيه آب خانگي و صنعتي قادر است مشتمل بر استفاده براي آب صنعت طبي بخش اعظمي كاربردهاي ديگر باشد . چنين فرايندهايي شايد با ضدعفوني كردن آب در مقياس كوچك كه به وسيله مردمان در بخش ها بياباني انجام ميگيرد مختلف باشد . انگيزه از تصفيه آب در هر مقياسي كه انجام پذيرد اينست كه آلاينده هاي جانور در آب حذف شوند و با كاهش غلظت اين آلاينده ها آب مطلوب و دلخواه ايجاد شود . مراحل تصفيه آب براي آبآشاميدني ميتواند دربرگيرنده جداسازي مواد آويزان جامد با استفاده از پروسه هاي فيزيكي دربرگيرنده ته نشين شدن فيلتراسيون و فرايندهاي بيولوژيكي در تصفيه فاضلاب به فعاليت گرفته ميگردند .
تصفيه آبشرب تصفيه آب , تصفيه اب , تصفيه آب خانگي , تصفيه آب صنعتي , تصفيه اب خانگي , ارزش تصفيه آب دريا , تصفيه آب بها , تصفيه آب نصفه صنعتي , تصفيه آب ro تصفيه آب حذف آلاينده ها از آب تصفيه نشده براي ساخت آب شرب براي كاربردهاي متفاوت به مقدار مطلوب خالص است موادي كه در طي پروسه تصفيه آبشرب حذف ميشوند مشتمل بر جامدات آويزان , باكتري ها , جلبك ها , ويروس ها , قارچ ها , مواد معدني نظير آهن , منگنز و گوگرد و ديگر آلاينده هاي شيميايي نظير كود هستند . معيارهاي اطمينان كيفيت آب خير فقط به تصفيه مربوط مي گردد , بلكه انتقال و توزيع بعد از تصفيه را هم دربرگيرنده ميگردد . از اين رو عمليات براي ضدعفوني رسوبات در آب تصفيه شده به خواسته از بين بردن هر جور باكتري در كانال توزيع انجام ميگيرد . راهبرد هاي اداره بهداشت جهاني ( WHO ) معمولا نيازهاي آب شرب را دنبال مي نمايد . به علاوه براساس راهبرد هاي WHO , هر مملكت يا اين كه سرزميني ميتواند راهبرد خودش را در رابطه با دسترسي به آب شرب سلامت براي مصرف كنندگان داشته باشد .
فرايندهاي تصفيه آبشرب تركيبي از فرايندهاي زير براي تصفيه آب شهري در سراسر عالم استفاده مي گردد : - كلرزني , براي در دست گرفتن جلبك و جلوگيري از رويش هرگونه روييدني در آب - هوادهي , همراه با كلرزني براي حذف آهن و منگنز آويزان در آب - منعقد , براي لخته سازي - امداد انعقاد كننده , براي بهبود منعقد و تشكيل لخته هاي بزرگ خيس - رسوب , براي جداسازي جامدات , براي حذف مواد آويزان كه در لخته ها به دام افتاده اند - فيلتراسيون , حذف كردن ذرات از آب - آب شيرين كن , روند حذف نمك از آب - ضدعفوني , از بين بردن باكتري يك روش منحصر تصفيه ( گروه اي از فرايندها ) براي كليه آب ها وجود ندارند . همينطور استانداردسازي روش تصفيه آب براي آب هاي گوناگون دوچندان مشقت بار است . مطالعات قابل مشاجره براي منابع آب نيازمند استخراج داده ها متعددي از فرايندهاي متعدد تصفيه هست . تكنولوژي تصفيه آب شرب به نيكي پيشرفته است و طرح هاي معمولي در اختيار ميباشند و بوسيله بخش اعظمي از تاسيسات آب سري يا اين كه همگاني استفاده ميگردد . علاوه بر اين تني چند از شركتهاي محرمانه روش هاي نويني را پشتيباني مي نمايند سيستم هاي خودكار تصفيه آب و فاضلاب در عالم رو به توسعه و گسترش است . مخارج سپرده گذاري و اجرا بر طبق تكنولوژي روز انجام مي پذيرد .
تصفيه فاضلاب تصفيه فاضلاب فرايندي است كه اكثري از آلاينده ها از پساب يا اين كه فاضلاب حذف ميگردد و نيز آب دلخواه با طبيعت ساخت ميگردد . براي اتمام عمل فاضلاب بايستي به لوله ها و زيرسازي مطلوب به بخش ها منزه منتقل شود و مراحل بايستي خودبخود انجام پذيرد و در اختيار گرفتن شود . برخي فاضلاب ها نيازمند روش گوناگون و تصفيه مخصوص به شخصي مي باشند . در بي آلايش ترين وضعيت براي تصفيه فاضلاب از جداسازي جامدات و مايعات استفاده ميگردد كه معمولا روش رسوب گذاري است . با تبديل تدريجي مواد محلول به جامدات آويزان كه معمولا لخته هاي بيولوژيكي مي باشند كه ته نشين مي گردند و منجر ميشود يك جريان روان از آبي رنگ كه خلوص آن ارتقاء مييابد ايجاد ميشود .
مملكت هاي در حال پيش رفت در سال 2006 , بيماري هاي منتقله از روش آب سبب مرگ نسبتاً 8/1 ميليون نفر در سال شدهاست . اين مرگ و ميرها مرتبط با نقص سيستم فاضلاب همگاني است كه نياز به فعالسازي دارااست . آيتم هاي تكنولوژي مطلوب پباده سازي در تصفيه آب دربرگيرنده مرحله شهري و منزل ها در نقطه مصرف ميباشد . واحدهاي تصفيه آب نظامي هنوز نيز در كشورهاي در حال پيش رفت چشم مي گردند . واحدهاي تازه تصفيه آب اسمز معكوس نظامي قابل حمل ميباشند و آب تصفيه شده را درون خويش محافظت مي نمايند و وقف عام قابل دسترس مي باشند . به خواسته كاهش بيماري هاي منتقله از آب , برنامه هاي تصفيه آب به وسيله مجموعه گسترش و تحقيق بايستي در كشورهاي در حال پيش رفت توسعه يابد . اين برنامه ها قادر است منجر اطمينان شود و فايده وري از اين برنامه ها بعد از خروج گروه تحقيقاتي تحت عنوان چك به دليل دوري بخش اعظمي از بخشها , مضاعف طاقت فرسا است .
تصفيه آب صنعتي دو پروسه مهم تصفيه آب صنعتي , تصفيه آب ديگ بخار و تصفيه آب خنك كننده مي باشند . عدم تصفيه آب مطلوب قادر است منجر عكس العمل مواد آويزان و باكتري ها در لوله ها و ديگ هاي بخار شود . اين مسائل ضمن خطرناك بودن ميتواند منجر تضعيف خودرو آلات هم شود . كيفيت ضعيف آب نامطلوب قادر است سبب ساز رويش باكتري ها در زمين هاي حاصلخيز شود . با تصفيه مطلوب , بخش قابل توجهي از پساب صنعتي در محل احتمال دارد قابل استفاده دوباره باشد . اين عمل ميتواند سبب صرفه جويي هزينه شود : مخارج كمتر براي مصرف آب كمتر , مخارج كمتر براي حجم كمتري از آب پساب تخليه شده و كاهش مخارج انرژي با اعتنا به بازيافت انرژي در بازيافت فاضلاب . خوردگي در ديگ هاي بخار فشار كم ميتواند با اكسيژن محلول در آب , اسيديته و قليائيت بيش تر از حد ساخت شود . بدين ترتيب تصفيه آب بايستي اكسيژن محلول در آب را حذف نمايد و ميزان pH جانور در آب را مطلوب ديگ بخار تهيه نمايد
dكي از مهمترين روش هاي تصفيه آب در صنايع داروسازي استفاده از روش اسمز معكوس مي باشد. در صنايع داروسازي به دليل اينكه آب ورودي بايست كيفيت بالايي داشته باشد و تقريبا از تمامي املاح آزاد باشد از دو مرحله اسمز معكوس در دستگاه تصفيه آب جهت تصفيه آب ورودي استفاده مي شود. در شكل زير به صورت شماتيك، دستگاه اسمز معكوس دو مرحله اي نشان داده شده است.
شماتيك دستگاه اسمز معكوس دو مرحله اي دستگاه تصفيه آب
دستگاه تصفيه آب ro, دستگاه تصفيه آب خانگي, دستگاه تصفيه آب صنعتي, دستگاه تصفيه آب, تصفيه آب, دستگاه تصفيه آب شش مرحله اي, دستگاه تصفيه آب واتر تك, تصفيه آب واترسيف
معمولا به منظور حذف كامل املاح و نمك هاي باقي مانده از آب خروجي اسمز معكوس، اين آب از بستر رزين شامل رزين آنيوني و كاتيوني و يا رزين Mixed Bed عبور مي كند.
در شكل زير استفاده از ستون هاي كاتيوني و آنيوني به صورت شماتيك نشان داده شده است.
اسمز معكوس در دستگاه تصفيه آب جهت تصفيه آب
در برخي مناطق و به دليل بالا بودن سختي آب ورودي از بستر رزين سختي گير جهت تعديل سختي آب خوراك ورودي به دستگاه تصفيه آب RO استفاده مي شود.
سيستم اسمز معكوس به چه شكل فعاليت مي كند؟ اسمز معكوس فرآيندي است كه از روش آن مواد جامد محلول و غير آلي ( نظير نمك ) از باطن يك محلول ( نظير آب ) حذف ميگردند . اين فرمان با استفاده از زير فشار قرار دادن آب مصرفي در خانه , و روان كردن آن از در بين يك غشاي نصفه تراوا انجام مي گردد . اين غشا ( كه به ضخامت يك سلفون است ) به آب اذن عبور ميدهد , در حالي كه ناخالصي ها و مواد آلاينده قوي به رد شدن از آن نمي باشند . آنگاه , اين ناخالصي ها و آلاينده ها از سيستم بيرون مي گردند .
عامل ها اثر گذار بر ميزان تلاش سيستم اسمز معكوس , عبارتند از :
فشار آب محل ورود مرتبه حرارت آب گونه و اندازه كل جامدات محلول ( TDS ) در آب لوله كشي كيفيت فيلترها و ممبرين هاي مصرف شده در سيستم RO نمايي از يك ممبرين اسمز معكوس
ممبرين - اسمز - معكوس
سيستم اسمز معكوس چه موادي را حذف مي كند؟
ممبرين اسمز معكوس ميتواند كه ناخالصي ها و ذرات بزرگتر از 0 . 001 ميكرون را حذف نمايد .
خصوصيات مرتبط با مواد دفع شده با استفاده از ممبرين هاي RO
درصد دفع عنصر 85 - 94 % سديم 96 - 98 % سولفات 94 - 98 % كلسيم 85 - 95 % پتاسيم 60 –75 % نيترات 94 – 98 % آهن 95 – 98 % روي 95 – 98 % جيوه 94 – 96 % سلنيوم 96 – 98 % فسفات 95 – 98 % سرب 92 – 96 % آرسنيك 94 – 98 % منيزيم 96 – 98 % نيكل 85 - 92 % فلورايد 94 – 98 % منگنز 95 – 98 % كادميوم 95 – 98 % باريوم 84 – 92 % سيانيد 85 – 92 % كلرايد * اندازه درصدها ميتوانند بر حسب گونه غشا , فشار آب , جايگاه حرارت و TDS آب , تغيير و تحول نمايند .
اجزاي داراي اهميت همگي سيستم هاي اسمز معكوس :
شير آب سرد ( Cold Water Line Valve ) : اين شير بر روي لوله آب سرد نصب ميشود و منتخب دارااست كه بوسيله آن به محل ورود غربال پيش تصفيه متصل مي گردد . در حقيقت منشاء تامين كننده ي آب براي سيستم RO به حساب آورده مي شود . غربال ( يا اين كه فيلترهاي ) پيش تصفيه ( Pre - Filter ( s ) ) : آب از روش لوله ي تامين كننده ي آب سرد , وارد اولي پيش غربال مو جود در دستگاه تصفيه آب اسمز معكوس مي گردد . قابليت و امكان داراست كه در يك سيستم اسمز معكوس , بيشتراز يك پيش غربال وجود داشته باشد . اكثر اوقات پيش فيلترهاي مستعمل از دسته فيلترهاي رسوبي ميباشند . از اين فيلترها براي حذف شن , گل و لاي , و رسوبات ديگر استفاده مي نمايند . علاوه بر اين , از فيلترهاي كربني نيز براي حذف كلر استفاده مي نمايند , چون كلر , تاثيري منفي بر روي ممبرين هاي TFC ( thin film composite ) و TFM ( thin film material ) بر جاي ميگذارد . در مواقعي كه ممبرين CTA ( cellulose tri - acetate ) در سيستم اسمز معكوس مورد استفاده قرار گرفته باشد , از غربال كربن تحت عنوان پيش غربال استفاده نميشود . ممبرين اسمز معكوس ( RO Membrane ) : ممبرين اسمز معكوس در حقيقت قلب سيستم است . معمولاً از ممبرين spiral wound استفاده ميشود كه دو جور دارااست : ممبرين CTA ( cellulose tri - acetate ) كه در قبال كلر مقاوم است , و ممبرين TFC/TFM ( thin film composite/material ) كه در قبال كلر مقاوم نيست . پست غربال ( ها ) ( Post Filter ( s ) ) : آب تصفيه شده بعداز خروج از مخزن ذخيره ي RO و گذشته از داخل شدن به شير RO , از في مابين پست فيلترها ( post filters ) عبور مي نمايد . پست غربال معمولاً از دسته كربني تعيين ميشوند ( كربن گرانولي و يا اين كه كربن بلاك ) . دراين نصيب هر دسته طعم و بوي مانده در آب تصفيه شده , حذف مي گردد . شير اتومات جدا كننده جريان ( Automatic Shut Off Valve ( SOV ) ) : به مراد محافظت آب , سيستم RO به يك شير shut off خود كار مجهز است . هنگامي كه مخزن ذخيره لبريز ميشود ( كه اما اين دستور بستگي به فشار آب محل ورود هم دارااست ) , اين شير بازدارنده از ورود بيشتر آب به ممبرين ميشود , به اين ترتيب تصفيه ي آب متوقف مي گردد . با مسدود شدن اين شير , جريان آب به بخش تخليه هم انقطاع ميگردد . زماني كه آب در سوي شير مرتبط با آبشرب RO سوقدهي ميشود , فشار مخزن كاهش مييابد و شير انقطاع كننده ي اتومات , گشوده ميشود . بدين ترتيب آب به سوي ممبرين , و پساب در جهت خروجي منحصر جهت دهي مي گردد . شير يكطرفه ( Check Valve ) : يكي شير يكطرفه در نصيب خروجي محيط ي مرتبط با ممبرين نصب مي گردد . اين شير از رجوع و برگشت جريان آب تصفيه شده به مخزن ذخيره ي سيستم RO جلوگيري مي نمايد . رجوع و برگشت جريان ميتواند سبب ساز پارگي ممبرين شود . محدود كننده جريان ( Flow Restrictor ) : جريان آب درون ممبرين RO بوسيله يكي در اختيار گرفتن كننده ي جريان تهيه و تنظيم ميگردد . در اختيار گرفتن كننده هاي جريان در گونه هاي مضاعف گوناگوني وجود داراهستند . اين دستگاه , نرخ شدت جريان ضروري براي دريافت كردن آب شرب با بالاترين كيفيت را اثبات نگه ميدارد ( بر طبق گنجايش ممبرين ) . همينطور اين دستگاه ياري مي نمايد كه فشار در سمت محل ورود ممبرين اثبات نگه داشته شود . فارغ از در اختيار گرفتن كننده ي جريان , ايجاد آبشرب فراوان كم ميگردد چون كل آب محل ورود از مسيري روان مي گردد كه دارنده كمترين مقاومت است و به سادگي در راستاي لوله ي تخليه سوق دهي مي گردد . در دست گرفتن كننده ي جريان بر روي لوله ي تخليه RO نصب مي گردد . مخزن ذخيره ( Storage Tank ) : يك مخزن ذخيره ي استاندارد براي سيستم RO , تا 2 . 5 گالن آب را ميتواند ذخيره نمايد . هنگامي مخزن مالامال است , يك كيسه داخلي ( bladder ) , آب زير فشار را در مخزن نگه ميدارد . شير آب ( Faucet ) : دستگاه RO , دارنده يك شير آب منحصر به خويش است كه معمولاً بر روي سينك آشپزخانه قرار ميگيرد .
لوله منحصر به فرد تخليه ( Drain line ) : اين خط لوله در انتهاي خروجي محيط ي ممبرين اسمز معكوس قراردارد . از اين مسير براي تخليه ناخالصي ها و آلودگي هاي مو جود در آب محل ورود ( آب لوله كشي ) استفاده مي گردد . در اختيار گرفتن كننده ي جريان هم بر روي اين لوله نصب مي گردد .
تعداد صفحات : 4