چند سالي است كه فيلترهاي تصفيه آب و اينكه كدام يك براي مصارف خانگي مناسب تر هستند به يكي از موضوع هاي بحثبرانگيز در ميان مردم تبديل شده است...
دستگاه تصفيه آب
بسياري از خانواده ها بدون توجه به اينكه هركدام از اين فيلترها چه محاسن و معايبي دارند و كاربردشان چيست، يكي از آنها را براي تصفيه آب منزل خريدهاند و با اين تصور كه تمام فيلترها يك ويژگي دارند، از آنها استفاده ميكنند در حالي كه هر يك مورد مصرف خاصي داشته و برخي از آنها براي مصارف خانگي توصيه نميشوند. براي اطلاع بيشتر در مورد اين موضوع و مقايسه انواع رايج فيلترهاي تصفيه آب پيشنهاد ميكنيم مطلب زير را تا انتها مطالعه كنيد. 1. فيلتر كربن يا زغال فعال پيدايش فيلترهاي كربني به قرن ها پيش يعني حدود 2000 سال قبل از ميلاد مسيح برميگردد كه براي تصفيه آب از زغال، شن و ماسه استفاده ميشد. مكانيسم اين فيلترها براساس ايجاد پيوند شيميايي به خصوص با مواد آلاينده آلي است. كربن فعال شكلي از كربن تغييرشكل يافته است كه در اثر اكسيداسيون، خلل و فرج هايي در سطح آن ايجاد ميشود. معمولا اندازه ذرات كربن از 5/0 تا 50 ميكرو است و ريزتر بودن هرچه بيشتر آنها، نشاندهنده كارايي بهتر فيلتر در جذب آلايندههاي آلي است. محاسن: اين نوع فيلترهاي تعبيه شده در يخچال هاي خانگي، فضايي را در آشپزخانه اشغال نميكنند؛ املاح مفيد آب از آب لولهكشي حذف نميشود؛ نصب اين فيلترها آسان است و نياز به ايجاد تغييرات خاص در سيستم لوله كشي ساختمان وجود ندارد و از ساير فيلترهاي خانگي ارزان ترند. معايب: اين نوع فيلترها موقتي هستند و نميتوانند بعضي از تركيب ها مانند منيزيم، كلسيم، نيترات ها، فلوئور، كلريدها، پركلرات ها، هيدروژن سولفيد، آفتكش ها، حشرهكش ها يا فلزات سنگين مثل جيوه، سرب، آرسنيك، كروم و...، ميكروب ها و مواد آلاينده پرتويي از آب را خارج كنند، قادر به فيلتركردن آمونياك يا كلرآمين ها نيستند، عبور آب گرم از فيلترهاي كربني باعث آزاد يا جدا شدن مواد آلاينده كه قبلا با جذب سطحي در بستر فيلتر گرفتار بودند، ميشود و خروجي آب فيلترشده را آلوده ميكنند و سلامت مصرفكننده را به خطر مياندازند و برخلاف دستگاه هاي خانگي ديگر كه خروجي آنها مستقيم در سلامت ما تاثير ندارند و كار كردن با آنها بسيار راحت است، فيلترهاي تصفيه آب خانگي به رسيدگي و اجراي كامل و دقيق دستورالعمل هاي سازنده در مورد چگونگي كار با دستگاه، تعويض به موقع فيلتر، انجام آناليزهاي ادواري براي اثبات سلامت آب فيلتر شده و... نياز دارند. طول عمر فيلترهاي كربني: طول عمر فيلترهاي كربن فعال به تنهايي يا متصل به يخچال هاي خانگي، به ميزان آلاينده هاي موجود در آب بستگي دارد كه براي هر منطقه تقريبا متفاوت است. هرچند تعيين زمان دقيق براي عمر فيلتر مثلا 6 ماه يا 1 سال، چندان منطقي نيست و فروشنده يا سازنده موظف است حداكثر توان ظرفيتي فيلتر را براي مصرفكننده مشخص كند؛ مثلا اگر عمر فيلتر براي ظرفيت حدود 900 ليتر برآورد شده باشد، يعني ميتواند 900 ليتر آب لولهكشي را با كيفيت مطلوب فيلتر كند، بنابراين براي يك خانواده 4 نفري كه بهطور تقريبي روزانه 15 ليتر آب شرب مصرف ميكنند، طول عمر اين فيلتر ميتواند حداكثر براي حدود 2 ماه تخمينزده و بعد از آن بايد فيلتر تعويض شود.
2. فيلتر تفاضل درجه جنبشي (KDF) اين فيلتر خانگي از تركيب آلياژ خالص مس و روي به شكل ماتريكس، فلس، گرانول يا ذرات خيلي ريز تشكيل شده است. مكانيسم عمل آن بر پايه علم الكتروشيمي يعني واكنشهاي اكسيداسيون و احياست كه هم اكنون تكنولوژي نوين در تصفيه آب براي مصارف شرب به شمار ميرود. جرقه اوليه كشف اين فيلتر را دون هسكت در سال 1984 ميلادي در ايالات متحده و وقتي به طور اتفاقي مغز خودكار از جنس فلز برنج (آلياژ مس و روي) داخل يك ليوان آب حاوي قرص كلر افتاد، زد. او سرانجام بعد از 3 سال موفق به اختراع و توليد اين فيلتر شد. به عبارت ديگر، اين فيلتر مانند مجموعه اي از پيل هاي متعدد مثبت و منفي عمل ميكند و توانايي جذب، حذف، كاهش يا تبديل بعضي از آلاينده ها يا ناخالصي ها با بار مثبت و منفي را به مواد بي خطر دارد. مثلا كلر موجود در آب را به كلرور روي قابلحل در آب تبديل ميكند كه اين ماده به علت فرار نبودن، در فضا متصاعد نمي شود و از طريق فاضلاب دفع مي شود. به علاوه، اين دستگاه هيدروژن سولفيد داخل آب را به سولفيد مس كه غير محلول در آب است، تبديل و آهن را به يون قابلحل و سپس به هيدروكسيد فريك نامحلول در آب تبديل ميكند و در نهايت اين ماده غيرمحلول در آب، جذب فيلتر ميشود به طوري كه با شستشوي متناوب فيلتر، اين مواد نامحلول جدا ميشود و دوباره فيلتر به وضعيت اوليه خودش برمي گردد. موارد كاربرد: به جز مصارف خانگي، از اين فيلترها در برج هاي خنك كننده در صنايع غذايي به ويژه توليد نوشابه، رستوران ها و هتل ها، لباسشويي ها و... استفاده ميشود. اين فيلترها در آزمايشگاه هاي طبي، بيمارستان ها، به خصوص در بخش هاي مخصوص دياليز كه خالص بودن آب اهميت زيادي دارد، كاربرد دارند. از طرفي، در برخي بيمارستان ها، مخصوصا در زمينه سوانح سوختگي و... كه با بعضي از آلاينده هاي مضر و خطرناك مثل جيوه سر و كار دارند، از اين فيلترها براي فيلتر و پاك سازي فاضلاب استفاده ميشود تا آلاينده هاي مضر زيست محيطي مستقيم وارد منابع آبي يا فاضلاب عمومي شهر نشوند. هم اكنون نيز در بعضي از كشورها از فيلترهايKDF در تصفيه خانه هاي آب شهري براي كلرزدايي و فيلتر كردن فلزات سنگين استفاده ميشود. محاسن: اين فيلترها تكنولوژي سادهاي دارند بنابراين نصب و راهاندازي، تعمير و نگهداري شان ساده است. در ضمن، كم هزينه بودن پروسه، استفاده نكردن از مواد يا افزودني شيميايي، بدون ايجاد ضايعات و صددرصد قابليت بازيافت، بيخطر و دوستدار محيط زيست بودن از ديگر محاسن آنهاست. اين فيلترها ميتوانند املاح مفيد آب مثل كلسيم، منيزيم، پتاسيم و... را در آب فيلترشده حفظ كنند. پوشش آب با املاح مفيد در آب براي بدن بسيار مفيد و ضروري و در بهبود مزه و طعم آب بسيار موثر است. در ضمن، اين املاح قليايي مانع اسيدي شدن آب ميشوند و pH آب را در حالت خنثي نگه ميدارند در نتيجه، از ايجاد واكنش هاي احتمالي با ظروف پلاستيكي در موقع نگهداري آب جلوگيري ميشود. افرادي كه از اين نوع فيلترها در منازل خود استفاده ميكنند، كمتر در معرض آلاينده هاي بسيار مخرب براي سلامت مثل كلر (يك ضدعفونيكننده خيلي قوي) قرارمي گيرند و سلول هاي پوستي آنها كمتر آسيب مي بيند، آب فيلترشده با اين فيلتر ميزان ناچيزي مس و روي دارد كه باعث عدم رشد و تكثير ويروس ها، باكتري ها، قارچ ها و جلبك ها در آب مي شود. اين فيلترها برخلاف بيشتر فيلترهاي رايج خانگي مثل كربن فعال، دچار آلودگي ميكروبي نمي شوند و مقاومت خوبي در برابر گرما دارند بنابراين مي توان آنها را در مسير دوش آب گرم و شير آشپزخانه نصب و به آساني مواد آلاينده را از آب گرم خارج كرد.
3. دستگاه اسمز معكوس اين دستگاه معمولا در ورودي انشعاب آب به ساختمان نصب ميشود. دستگاه اسمزمعكوس از يك غشاي كم نفوذ تشكيل شده كه آب با فشار خيلي زياد، وادار به عبور از آن ميشود. در واقع، كيفيت آب فيلترشده يا خارجكردن انواع مواد و آلاينده ها به نوع غشاي به كار برده شده در دستگاه بستگي دارد. اندازه فيلترهاي اسمز معكوس خانگي معمولا 11 در 51 سانتيمتر است كه قادرند كل آب مورد نياز خانه را فيلتر كنند. معمولا از دو نوع فيلتر اسمز معكوس در خانه ها استفاده ميشود؛ غشا يا فيلم نازك كامپوزيت (TFC) و سلولز تري استات(CTA). اختلاف آنها در عملكرد و ميزان توانايي تصفيه كلر و باكتري هاست. نوع سلولز تري استات قادر به فيلتركردن حدود 93 درصد از آلاينده هاي استاندارد است و نوع كامپوزيت تا 98 درصد قدرت فيلتر دارد. معمولا فيلترهاي اسمز معكوس قادرند املاح محلول در آب مثل نيترات، فلورايد، كلريد، پركلرات، فسفات، كرومات، بيكربنات، بورات، سيليكات، سديم، سولفات، سولفيت، تيوسولفات، آلومينيوم، آمونيوم، منيزيم، كلسيم، پتاسيم، جيوه، منگنز، آرسنيك، باريم، كادميوم، كروم، مس، سرب، سلنيوم، نقره و روي را خارج كنند. به علاوه، كدورت و بسياري از مواد آلاينده آلي بهخصوص هالوژن دار، آفتكش ها، راديوم، ويروس ها و باكتري ها را نيز ميتوان با اين دستگاه فيلتر كرد. معايب: ضايعات آب با اين روش زياد است؛ همانند فيلترهاي ديگر به رسيدگي و نگهداري نياز دارند، زمان تصفيه آب، لازم است مراقب باشيد بستر فيلتر آسيب نبيند. (براي كسب اطمينان از كيفيت و سلامت آب فيلترشده با هر نوع فيلتر خانگي يا صنعتي، به انجام آزمايش هاي منظم فيزيكي، شيميايي و ميكروبي نياز است)، خروجي آب تصفيه شده با دستگاه اسمز همانند آب مقطر pH نسبتا اسيدي دارد و فقط ممكن است داراي ميزان ناچيزي املاح معدني يا مجموع املاح قابلحل آن در آب پايين تر از مقدار استاندارد تعريف شده باشد بنابراين براي مصارف شرب و پخت و پز مناسب نيست، براي رفع اين مشكل فيلتر مواد معدني بعد از فيلتر اسمز معكوس در دستگاه هاي اسمز معكوس قرار گرفته شده اند.
4. فيلتر تعويض يوني رزيني در اين فرايند آب از يك غشاي رزيني عبور و يون هاي مزاحم يا ذرات باردار مثل باريم، كلسيم، منيزيم و آهن با يون سديم تبادل يا تعويض مي شوند. اين آب مقدار زيادي سديم دارد كه به غير از مصارف شرب و پخت و پز مي تواند كاربردهاي بسياري داشته باشد. اخيرا نوعي از اين فيلتر طراحيشده كه وزن آن حدود 70 كيلوگرم و داراي قابليت فيلتركردن آلاينده هاي ديگري مثل سيليكا، منگنز، آهن، باكتري ها و سولفيد هيدروژن نيز است.
5. دستگاه تقطير خانگي با اين روش فلزات سنگين و رسوبات يا سختي آب كه از مواد غيرفرار هستند، از آب خارج ميشوند ولي آلاينده هاي فرار آلي كه نقطه جوش آنها كمتر از 100 درجه سانتيگراد باشد، حين فرايند وارد آب تقطيرشده ميشوند و معمولا براي خارجكردن آنها از فيلتر كربن استفاده ميشود. بهعلاوه، اين روش به زمان و انرژي زيادي نياز دارد. ضايعات ناشي از اين فرايند لازم است كاملا علمي و اصولي معدوم شود تا به محيط زيست آسيبي نرسد. اين دستگاه در 4 دهه گذشته خيلي معروف بوده ولي امروزه به علت اشكال هايي كه گفته شد، كاربردي در منازل ندارد و بيشتر در صنايع و آزمايشگاه ها استفاده مي شود. در پايان، با توجه به ورود انواع مختلف فيلترهاي تصفيه آب خانگي بهطور مجزا يا متصل به يخچال در كشورمان و ارتباط مستقيم آنها با سلامت مصرفكننده و محيط زيست، لازم است مسوولان براي حمايت از حقوق مصرف كننده، چگونگي جمع آوري و معدومكردن ضايعات ناشي از اين فيلترها و عدم تبعات زيستمحيطي، نظارت و كنترل بيشتري در اين رابطه اعمال و مبادرت به تدوين يا سامان دهي استانداردهاي دقيق و تخصصي تر و كاملا اجباري براي اين نوع فيلترها بورزند.
خلاصه اينكه... 1. قبل از نصب هر نوع فيلتري بايد مشخص شود هدف از اين كار، كاهش آلودگي است يا حذف املاح اضافي. پس از مشخص شدن اين موضوع، بايد فيلتر مناسب انتخاب شود. براي اين كار مشورت با افراد متخصص ضروري است و نبايد تحت تاثير تبليغات فروشندگان قرار گرفت زيرا فيلترها به طور مستقيم با سلامت افراد سروكار دارند و نبايد آنها را وسايلي تجملاتي دانست. 2. خيلي وقت ها به دليل آلودگي آب، فيلترها را بايد زودتر از موعد تعويض كرد و در غير اين صورت رنگ، بو و طعم آب تغيير ميكند. 3. اگر فيلتر يخچال هاي امروزي به تعويض نياز داشته باشد، با علامتي آن را اعلام ميكنند اما برخي مصرف كنندگان بي توجه به اين موضوع باز هم از آب آن يخچال استفاده ميكنند در حالي كه بايد اين فيلترها را كه معمولا از نوع كربن فعال هستند خارج كنند زيرا در غير اين صورت آلودگي هاي ثانويه همراه آب مصرفي وارد بدن مي شوند و سلامت مصرف كننده را به مخاطره مي اندازند. 4. بهترين فيلترهاي تصفيه آب، فيلترهاي تفاضل درجه جنبشي يا KDF هستند كه در كشور ما به دليل گراني كمتر از آنها استفاده مي شود. 5. هنگام خريد فيلترها، بايد به خدمات پس از فروشي كه توليدكننده براي آن در نظر گرفته توجه كرد زيرا نگهداري و تعويض فيلتر هم بايد به وسيله شركت پيگيري شود تا هدف نصب فيلتر كه همان حذف املاح اضافي يا آلودگي است، تامين شود.
چند سالي است كه فيلترهاي تصفيه آب و اينكه كدام يك براي مصارف خانگي مناسب تر هستند به يكي از موضوع هاي بحثبرانگيز در ميان مردم تبديل شده است...
دستگاه تصفيه آب
بسياري از خانواده ها بدون توجه به اينكه هركدام از اين فيلترها چه محاسن و معايبي دارند و كاربردشان چيست، يكي از آنها را براي تصفيه آب منزل خريدهاند و با اين تصور كه تمام فيلترها يك ويژگي دارند، از آنها استفاده ميكنند در حالي كه هر يك مورد مصرف خاصي داشته و برخي از آنها براي مصارف خانگي توصيه نميشوند. براي اطلاع بيشتر در مورد اين موضوع و مقايسه انواع رايج فيلترهاي تصفيه آب پيشنهاد ميكنيم مطلب زير را تا انتها مطالعه كنيد. 1. فيلتر كربن يا زغال فعال پيدايش فيلترهاي كربني به قرن ها پيش يعني حدود 2000 سال قبل از ميلاد مسيح برميگردد كه براي تصفيه آب از زغال، شن و ماسه استفاده ميشد. مكانيسم اين فيلترها براساس ايجاد پيوند شيميايي به خصوص با مواد آلاينده آلي است. كربن فعال شكلي از كربن تغييرشكل يافته است كه در اثر اكسيداسيون، خلل و فرج هايي در سطح آن ايجاد ميشود. معمولا اندازه ذرات كربن از 5/0 تا 50 ميكرو است و ريزتر بودن هرچه بيشتر آنها، نشاندهنده كارايي بهتر فيلتر در جذب آلايندههاي آلي است. محاسن: اين نوع فيلترهاي تعبيه شده در يخچال هاي خانگي، فضايي را در آشپزخانه اشغال نميكنند؛ املاح مفيد آب از آب لولهكشي حذف نميشود؛ نصب اين فيلترها آسان است و نياز به ايجاد تغييرات خاص در سيستم لوله كشي ساختمان وجود ندارد و از ساير فيلترهاي خانگي ارزان ترند. معايب: اين نوع فيلترها موقتي هستند و نميتوانند بعضي از تركيب ها مانند منيزيم، كلسيم، نيترات ها، فلوئور، كلريدها، پركلرات ها، هيدروژن سولفيد، آفتكش ها، حشرهكش ها يا فلزات سنگين مثل جيوه، سرب، آرسنيك، كروم و...، ميكروب ها و مواد آلاينده پرتويي از آب را خارج كنند، قادر به فيلتركردن آمونياك يا كلرآمين ها نيستند، عبور آب گرم از فيلترهاي كربني باعث آزاد يا جدا شدن مواد آلاينده كه قبلا با جذب سطحي در بستر فيلتر گرفتار بودند، ميشود و خروجي آب فيلترشده را آلوده ميكنند و سلامت مصرفكننده را به خطر مياندازند و برخلاف دستگاه هاي خانگي ديگر كه خروجي آنها مستقيم در سلامت ما تاثير ندارند و كار كردن با آنها بسيار راحت است، فيلترهاي تصفيه آب خانگي به رسيدگي و اجراي كامل و دقيق دستورالعمل هاي سازنده در مورد چگونگي كار با دستگاه، تعويض به موقع فيلتر، انجام آناليزهاي ادواري براي اثبات سلامت آب فيلتر شده و... نياز دارند. طول عمر فيلترهاي كربني: طول عمر فيلترهاي كربن فعال به تنهايي يا متصل به يخچال هاي خانگي، به ميزان آلاينده هاي موجود در آب بستگي دارد كه براي هر منطقه تقريبا متفاوت است. هرچند تعيين زمان دقيق براي عمر فيلتر مثلا 6 ماه يا 1 سال، چندان منطقي نيست و فروشنده يا سازنده موظف است حداكثر توان ظرفيتي فيلتر را براي مصرفكننده مشخص كند؛ مثلا اگر عمر فيلتر براي ظرفيت حدود 900 ليتر برآورد شده باشد، يعني ميتواند 900 ليتر آب لولهكشي را با كيفيت مطلوب فيلتر كند، بنابراين براي يك خانواده 4 نفري كه بهطور تقريبي روزانه 15 ليتر آب شرب مصرف ميكنند، طول عمر اين فيلتر ميتواند حداكثر براي حدود 2 ماه تخمينزده و بعد از آن بايد فيلتر تعويض شود.
2. فيلتر تفاضل درجه جنبشي (KDF) اين فيلتر خانگي از تركيب آلياژ خالص مس و روي به شكل ماتريكس، فلس، گرانول يا ذرات خيلي ريز تشكيل شده است. مكانيسم عمل آن بر پايه علم الكتروشيمي يعني واكنشهاي اكسيداسيون و احياست كه هم اكنون تكنولوژي نوين در تصفيه آب براي مصارف شرب به شمار ميرود. جرقه اوليه كشف اين فيلتر را دون هسكت در سال 1984 ميلادي در ايالات متحده و وقتي به طور اتفاقي مغز خودكار از جنس فلز برنج (آلياژ مس و روي) داخل يك ليوان آب حاوي قرص كلر افتاد، زد. او سرانجام بعد از 3 سال موفق به اختراع و توليد اين فيلتر شد. به عبارت ديگر، اين فيلتر مانند مجموعه اي از پيل هاي متعدد مثبت و منفي عمل ميكند و توانايي جذب، حذف، كاهش يا تبديل بعضي از آلاينده ها يا ناخالصي ها با بار مثبت و منفي را به مواد بي خطر دارد. مثلا كلر موجود در آب را به كلرور روي قابلحل در آب تبديل ميكند كه اين ماده به علت فرار نبودن، در فضا متصاعد نمي شود و از طريق فاضلاب دفع مي شود. به علاوه، اين دستگاه هيدروژن سولفيد داخل آب را به سولفيد مس كه غير محلول در آب است، تبديل و آهن را به يون قابلحل و سپس به هيدروكسيد فريك نامحلول در آب تبديل ميكند و در نهايت اين ماده غيرمحلول در آب، جذب فيلتر ميشود به طوري كه با شستشوي متناوب فيلتر، اين مواد نامحلول جدا ميشود و دوباره فيلتر به وضعيت اوليه خودش برمي گردد. موارد كاربرد: به جز مصارف خانگي، از اين فيلترها در برج هاي خنك كننده در صنايع غذايي به ويژه توليد نوشابه، رستوران ها و هتل ها، لباسشويي ها و... استفاده ميشود. اين فيلترها در آزمايشگاه هاي طبي، بيمارستان ها، به خصوص در بخش هاي مخصوص دياليز كه خالص بودن آب اهميت زيادي دارد، كاربرد دارند. از طرفي، در برخي بيمارستان ها، مخصوصا در زمينه سوانح سوختگي و... كه با بعضي از آلاينده هاي مضر و خطرناك مثل جيوه سر و كار دارند، از اين فيلترها براي فيلتر و پاك سازي فاضلاب استفاده ميشود تا آلاينده هاي مضر زيست محيطي مستقيم وارد منابع آبي يا فاضلاب عمومي شهر نشوند. هم اكنون نيز در بعضي از كشورها از فيلترهايKDF در تصفيه خانه هاي آب شهري براي كلرزدايي و فيلتر كردن فلزات سنگين استفاده ميشود. محاسن: اين فيلترها تكنولوژي سادهاي دارند بنابراين نصب و راهاندازي، تعمير و نگهداري شان ساده است. در ضمن، كم هزينه بودن پروسه، استفاده نكردن از مواد يا افزودني شيميايي، بدون ايجاد ضايعات و صددرصد قابليت بازيافت، بيخطر و دوستدار محيط زيست بودن از ديگر محاسن آنهاست. اين فيلترها ميتوانند املاح مفيد آب مثل كلسيم، منيزيم، پتاسيم و... را در آب فيلترشده حفظ كنند. پوشش آب با املاح مفيد در آب براي بدن بسيار مفيد و ضروري و در بهبود مزه و طعم آب بسيار موثر است. در ضمن، اين املاح قليايي مانع اسيدي شدن آب ميشوند و pH آب را در حالت خنثي نگه ميدارند در نتيجه، از ايجاد واكنش هاي احتمالي با ظروف پلاستيكي در موقع نگهداري آب جلوگيري ميشود. افرادي كه از اين نوع فيلترها در منازل خود استفاده ميكنند، كمتر در معرض آلاينده هاي بسيار مخرب براي سلامت مثل كلر (يك ضدعفونيكننده خيلي قوي) قرارمي گيرند و سلول هاي پوستي آنها كمتر آسيب مي بيند، آب فيلترشده با اين فيلتر ميزان ناچيزي مس و روي دارد كه باعث عدم رشد و تكثير ويروس ها، باكتري ها، قارچ ها و جلبك ها در آب مي شود. اين فيلترها برخلاف بيشتر فيلترهاي رايج خانگي مثل كربن فعال، دچار آلودگي ميكروبي نمي شوند و مقاومت خوبي در برابر گرما دارند بنابراين مي توان آنها را در مسير دوش آب گرم و شير آشپزخانه نصب و به آساني مواد آلاينده را از آب گرم خارج كرد.
3. دستگاه اسمز معكوس اين دستگاه معمولا در ورودي انشعاب آب به ساختمان نصب ميشود. دستگاه اسمزمعكوس از يك غشاي كم نفوذ تشكيل شده كه آب با فشار خيلي زياد، وادار به عبور از آن ميشود. در واقع، كيفيت آب فيلترشده يا خارجكردن انواع مواد و آلاينده ها به نوع غشاي به كار برده شده در دستگاه بستگي دارد. اندازه فيلترهاي اسمز معكوس خانگي معمولا 11 در 51 سانتيمتر است كه قادرند كل آب مورد نياز خانه را فيلتر كنند. معمولا از دو نوع فيلتر اسمز معكوس در خانه ها استفاده ميشود؛ غشا يا فيلم نازك كامپوزيت (TFC) و سلولز تري استات(CTA). اختلاف آنها در عملكرد و ميزان توانايي تصفيه كلر و باكتري هاست. نوع سلولز تري استات قادر به فيلتركردن حدود 93 درصد از آلاينده هاي استاندارد است و نوع كامپوزيت تا 98 درصد قدرت فيلتر دارد. معمولا فيلترهاي اسمز معكوس قادرند املاح محلول در آب مثل نيترات، فلورايد، كلريد، پركلرات، فسفات، كرومات، بيكربنات، بورات، سيليكات، سديم، سولفات، سولفيت، تيوسولفات، آلومينيوم، آمونيوم، منيزيم، كلسيم، پتاسيم، جيوه، منگنز، آرسنيك، باريم، كادميوم، كروم، مس، سرب، سلنيوم، نقره و روي را خارج كنند. به علاوه، كدورت و بسياري از مواد آلاينده آلي بهخصوص هالوژن دار، آفتكش ها، راديوم، ويروس ها و باكتري ها را نيز ميتوان با اين دستگاه فيلتر كرد. معايب: ضايعات آب با اين روش زياد است؛ همانند فيلترهاي ديگر به رسيدگي و نگهداري نياز دارند، زمان تصفيه آب، لازم است مراقب باشيد بستر فيلتر آسيب نبيند. (براي كسب اطمينان از كيفيت و سلامت آب فيلترشده با هر نوع فيلتر خانگي يا صنعتي، به انجام آزمايش هاي منظم فيزيكي، شيميايي و ميكروبي نياز است)، خروجي آب تصفيه شده با دستگاه اسمز همانند آب مقطر pH نسبتا اسيدي دارد و فقط ممكن است داراي ميزان ناچيزي املاح معدني يا مجموع املاح قابلحل آن در آب پايين تر از مقدار استاندارد تعريف شده باشد بنابراين براي مصارف شرب و پخت و پز مناسب نيست، براي رفع اين مشكل فيلتر مواد معدني بعد از فيلتر اسمز معكوس در دستگاه هاي اسمز معكوس قرار گرفته شده اند.
4. فيلتر تعويض يوني رزيني در اين فرايند آب از يك غشاي رزيني عبور و يون هاي مزاحم يا ذرات باردار مثل باريم، كلسيم، منيزيم و آهن با يون سديم تبادل يا تعويض مي شوند. اين آب مقدار زيادي سديم دارد كه به غير از مصارف شرب و پخت و پز مي تواند كاربردهاي بسياري داشته باشد. اخيرا نوعي از اين فيلتر طراحيشده كه وزن آن حدود 70 كيلوگرم و داراي قابليت فيلتركردن آلاينده هاي ديگري مثل سيليكا، منگنز، آهن، باكتري ها و سولفيد هيدروژن نيز است.
5. دستگاه تقطير خانگي با اين روش فلزات سنگين و رسوبات يا سختي آب كه از مواد غيرفرار هستند، از آب خارج ميشوند ولي آلاينده هاي فرار آلي كه نقطه جوش آنها كمتر از 100 درجه سانتيگراد باشد، حين فرايند وارد آب تقطيرشده ميشوند و معمولا براي خارجكردن آنها از فيلتر كربن استفاده ميشود. بهعلاوه، اين روش به زمان و انرژي زيادي نياز دارد. ضايعات ناشي از اين فرايند لازم است كاملا علمي و اصولي معدوم شود تا به محيط زيست آسيبي نرسد. اين دستگاه در 4 دهه گذشته خيلي معروف بوده ولي امروزه به علت اشكال هايي كه گفته شد، كاربردي در منازل ندارد و بيشتر در صنايع و آزمايشگاه ها استفاده مي شود. در پايان، با توجه به ورود انواع مختلف فيلترهاي تصفيه آب خانگي بهطور مجزا يا متصل به يخچال در كشورمان و ارتباط مستقيم آنها با سلامت مصرفكننده و محيط زيست، لازم است مسوولان براي حمايت از حقوق مصرف كننده، چگونگي جمع آوري و معدومكردن ضايعات ناشي از اين فيلترها و عدم تبعات زيستمحيطي، نظارت و كنترل بيشتري در اين رابطه اعمال و مبادرت به تدوين يا سامان دهي استانداردهاي دقيق و تخصصي تر و كاملا اجباري براي اين نوع فيلترها بورزند.
خلاصه اينكه... 1. قبل از نصب هر نوع فيلتري بايد مشخص شود هدف از اين كار، كاهش آلودگي است يا حذف املاح اضافي. پس از مشخص شدن اين موضوع، بايد فيلتر مناسب انتخاب شود. براي اين كار مشورت با افراد متخصص ضروري است و نبايد تحت تاثير تبليغات فروشندگان قرار گرفت زيرا فيلترها به طور مستقيم با سلامت افراد سروكار دارند و نبايد آنها را وسايلي تجملاتي دانست. 2. خيلي وقت ها به دليل آلودگي آب، فيلترها را بايد زودتر از موعد تعويض كرد و در غير اين صورت رنگ، بو و طعم آب تغيير ميكند. 3. اگر فيلتر يخچال هاي امروزي به تعويض نياز داشته باشد، با علامتي آن را اعلام ميكنند اما برخي مصرف كنندگان بي توجه به اين موضوع باز هم از آب آن يخچال استفاده ميكنند در حالي كه بايد اين فيلترها را كه معمولا از نوع كربن فعال هستند خارج كنند زيرا در غير اين صورت آلودگي هاي ثانويه همراه آب مصرفي وارد بدن مي شوند و سلامت مصرف كننده را به مخاطره مي اندازند. 4. بهترين فيلترهاي تصفيه آب، فيلترهاي تفاضل درجه جنبشي يا KDF هستند كه در كشور ما به دليل گراني كمتر از آنها استفاده مي شود. 5. هنگام خريد فيلترها، بايد به خدمات پس از فروشي كه توليدكننده براي آن در نظر گرفته توجه كرد زيرا نگهداري و تعويض فيلتر هم بايد به وسيله شركت پيگيري شود تا هدف نصب فيلتر كه همان حذف املاح اضافي يا آلودگي است، تامين شود.